Təhsil eksperti Kamran Əsədov vurğulayır ki, 2024-cü il Azərbaycan təhsilində mühüm yeniliklər və problemlərlə yadda qalacaq bir il kimi xarakterizə edilə bilər. “Son illərdə ölkədə təhsil islahatları daha geniş miqyasda aparılır, lakin problemlərin tam həll olunması üçün daha çox sistematik yanaşmaya ehtiyac var,” – deyə o qeyd edir. Əsədov əlavə edir ki, təhsildə əsas məqsəd keyfiyyətin artırılması, müasir metodların tətbiqi və hər bir vətəndaş üçün bərabər təhsil imkanlarının təmin edilməsidir.

Statistik göstəricilər göstərir ki, Azərbaycanda ümumi təhsil məktəblərində təhsil alan şagirdlərin sayı 1.6 milyon nəfərdən artıqdır. Bu şagirdlərin tədris prosesi ilə məşğul olan müəllimlərin sayı isə 160 mindən çoxdur. Kamran Əsədov bildirir ki, müəllimlərin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində müəyyən addımlar atılsa da, bu sahədə daha ciddi islahatlara ehtiyac var. “Hazırda müəllimlərin orta aylıq maaşı 600-800 manat arasında dəyişir, bu isə onların məişət tələbatlarını tam ödəməyə kifayət etmir. Müəllimlərin motivasiyasının artırılması üçün onların əməkhaqlarının beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması vacibdir,” – deyə o əlavə edir.

Kamran Əsədov təhsilin keyfiyyətini artırmaq üçün əsas çağırışlardan birinin məktəblərin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi olduğunu qeyd edir. “2024-cü ildə 120-dən çox yeni məktəb binası tikilib və əsaslı təmir edilib. Lakin hələ də xüsusilə ucqar kənd yerlərində təhsil müəssisələrinin infrastrukturunda ciddi çatışmazlıqlar var. Statistikaya görə, ucqar ərazilərdə yerləşən məktəblərin 30%-də müasir texnologiyalar çatışmır və bu, təhsilin keyfiyyətinə birbaşa təsir edir,” – deyə ekspert bildirir.

Dünya təcrübəsinə toxunan Kamran Əsədov qeyd edir ki, Azərbaycan təhsilində beynəlxalq metodların tətbiqi sürətləndirilməlidir. “Finlandiya, Sinqapur və Estoniya kimi ölkələrdə təhsilin uğuru onun müasir texnologiyalara əsaslanması və şagirdlərin fərdi inkişafına yönəldilməsi ilə bağlıdır. Azərbaycanda da bu modelə uyğunlaşma istiqamətində addımlar atılır, lakin proses daha sürətli və effektiv şəkildə həyata keçirilməlidir,” – deyə o vurğulayır.

Ekspert bildirir ki, 2024-cü ildə ali təhsil sahəsində də bir sıra yeniliklər həyata keçirilib. Universitetlərdə təhsilin keyfiyyətini artırmaq məqsədilə beynəlxalq akkreditasiyadan keçmə prosesləri sürətləndirilib. Hazırda ölkədə fəaliyyət göstərən 51 ali təhsil müəssisəsindən yalnız 10%-i tam akkreditasiya tələblərinə cavab verir. “Bu göstərici inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün qənaətbəxş hesab edilə bilər, lakin Azərbaycanın təhsilində daha yüksək hədəflər qoyulmalıdır. Universitetlər beynəlxalq reytinqlərdə yer almalı və məzunların qlobal əmək bazarında rəqabət qabiliyyətini artırmalıdır,” – deyə Kamran Əsədov bildirir.

Kamran Əsədov həmçinin təhsil sistemində rəqəmsallaşma prosesini vurğulayır. “2024-cü ildə Təhsil Nazirliyi rəqəmsal platformaların geniş tətbiqi istiqamətində bir sıra layihələr həyata keçirdi. Bu, təhsildə şəffaflığı artırmaq və şagirdlər üçün daha rahat öyrənmə imkanları yaratmaq baxımından vacibdir. Lakin rəqəmsallaşma prosesində texniki çatışmazlıqlar və müəllimlərin rəqəmsal bacarıqlarının aşağı səviyyədə olması bu prosesin sürətinə mane olur,” – deyə ekspert qeyd edir.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov həmçinin qeyd edir ki, Azərbaycan təhsilində şagirdlər üçün stress və təzyiq səviyyəsi çox yüksəkdir. “Statistikaya əsasən, 2024-cü ildə şagirdlərin 70%-dən çoxu əlavə dərslərə qatılır. Bu, onların həm fiziki, həm də psixoloji sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Finlandiya təcrübəsinə baxsaq, şagirdlərin tədris yükünün azaldılması və onların yaradıcı fəaliyyətlərə cəlb edilməsi təhsil keyfiyyətini daha da artırır. Azərbaycanda bu yanaşmaya keçid vacibdir,” – deyə o bildirir.

Kamran Əsədov həmçinin əlavə edir ki, təhsil sahəsində valideynlərin iştirakı daha aktiv olmalıdır. “Məktəblərdə valideyn-müəllim əməkdaşlığı çox zəifdir. Bu sahədə Finlandiya və Yaponiya təcrübəsi öyrənilməlidir, çünki həmin ölkələrdə valideynlərin təhsil prosesinə inteqrasiyası şagirdlərin uğurlarına birbaşa təsir edir,” – deyə o vurğulayır.

Sonda Kamran Əsədov qeyd edir ki, 2024-cü il Azərbaycan təhsilinin çağırışlarla yanaşı, yeni perspektivlər ilidir. “Milli təhsil sistemində islahatlar davam etdirilməli, dünya təcrübəsinə uyğunlaşma sürətləndirilməli və hər bir şagirdin inkişafı üçün bərabər imkanlar təmin edilməlidir. Təhsil, Azərbaycanın gələcəyini formalaşdıran ən önəmli sütunlardan biridir və bu sahədə görülən hər bir iş uzunmüddətli təsirə malikdir,” – deyə ekspert fikrini yekunlaşdırır.

Bəhman Hüseynli