Logo

Misirdə 2500 il əvvələ aid “Zəbur” kitabı nümayiş etdirilir

18.03.2024 18:40 145 baxış
IMG

Misirin paytaxtı Qahirədəki qədim Qibti Muzeyində vərəqləri beş il müddətində bərpa olunan və 2500 il əvvələ aid “Zəbur” kitabı nümayiş etdirilir.

Tehsil.biz ”Əl Əhram” nəşrinə istinadən xəbər verir ki, eramızın IV əsrinin sonlarına aid bu kitab indiyədək aşkar edilmiş ən qədim “Zəbur” kitabıdır. Qibti Muzeyinin mərhum direktoru və qibtişünaslıq üzrə ekspert Qavdat Qabra onu 1984-cü ildə aşkar edib və bütün alimlər bu orijinal kitabın ən qədim “Zəbur” olduğu qənaətinə gəliblər.

Davud peyğəmbərin “Zəbur” kitabı köhnə Qahirədəki Qibti Muzeyində erkən xristianlıq dövrünə aid bir məzarda aşkar edilmiş ən qiymətli əsərlərdən biridir. Bu, septuaqint mətnindən indiyə qədər tərcümə edilmiş ən qədim qibti “Zəbur”udur. Beş ilə yaxın davam edən bərpa prosesindən sonra muzey “Zəbur” kitabını xüsusi zalda nümayiş etdirir.

Kitab 498 perqament vərəqdən ibarətdir və dəri ilə örtülmüş taxta bağlamaların içərisində yer alır. Qədim Misirin alaqaranlıq dövrünə aid yeddi heroqliflə zənginləşdirilmiş Ellin-yunan rəmzlərindən istifadə edilən qibti ləhcəsində yazılmış “Zəbur” diqqətlə və səlis dildə işlənib.

Muzeyin direktoru Qihan Atefin dediyinə görə, əlyazma indiyədək qeydə alınmamış bəzi qibti leksemləri ilə yanaşı, həm də çoxsaylı yunan terminlərini ehtiva edir. O, əsasən dəmirdən əldə edilən qəhvəyi mürəkkəblə qələmə alınıb, baxmayaraq ki, sporadik yamaqlar qara karbon mürəkkəbi nümayiş etdirir. Görünür ki, bu mürəkkəb səhvləri düzəltmək üçün tətbiq olunub. Aşınma əlamətləri barmaqların zərif perqament yarpaqlarını çevirdiyi yerlərdə özünü göstərir.

Bərpa işlərinə əlyazmanın tam sökülməsi və zədənin bütün aspektlərinin aradan qaldırılması daxil edilib. Bu proses UV və infraqırmızı rəqəmsal görüntüləmə, foto sənədlərlə birlikdə aparılıb. Bərpa prosesi boyunca bütün səhifələr nömrələnib, habelə kodikologiya və qibti mətnləri üzrə mütəxəssislərlə məsləhətləşmələr aparılıb.

Qibti Muzeyi dar bir dəhlizlə birləşən iki qanaddan ibarətdir. İçəridə təxminən 16 min kolleksiya nümayiş etdirilir, həmçinin eksponatlar 12 fərqli departamentdə növlərinə görə təqdim edilir. Ziyarətçilər, həmçinin burada heyranedici qibti sənətinə və bəziləri minlərlə il əvvələ aid olan müqəddəs “İncil”in əlyazmalarını görə bilərlər.

Xəbər lenti