Qarabağda Təhsilin İnkişaf Perspektivləri: Yeni Dövrün Çağırışları və İmkanları

Təhsil Azərbaycanın milli prioritetlərindən biridir və Qarabağ regionunda təhsilin inkişafı bu istiqamətdə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Təhsil eksperti Kamran Əsədov vurğulayır ki, “Qarabağın bərpası təkcə infrastrukturun yenidən qurulması ilə məhdudlaşmamalıdır. Təhsil sistemi regionun yenidən formalaşmasında strateji rol oynayır və buradakı təhsil müəssisələrinin yenidən qurulması ölkənin ümumi təhsil siyasətində xüsusi yer tutmalıdır.”

Statistik göstəricilər Qarabağda təhsilin yenidən qurulmasının vacibliyini təsdiqləyir. 2023-cü il məlumatlarına görə, Qarabağda 300-dən çox məktəb ya tamamilə dağılıb, ya da ciddi təmirə ehtiyac duyur. Bu məktəblərdə təhsil alan şagirdlərin sayı müharibədən əvvəl 50 mindən çox idi. Hazırda isə regionda təhsil infrastrukturu əsasən sıfırdan yaradılır. Təhsil eksperti Kamran Əsədov qeyd edir ki, “bu rəqəmlər problemin miqyasını göstərməklə yanaşı, həm də böyük bir potensialı işarə edir. Qarabağda yeni təhsil infrastrukturu inşa edilərkən müasir standartlara əsaslanmaq vacibdir.”

Qanunvericilik bu prosesin əsas bazasını təşkil edir. Azərbaycan Respublikası Təhsil Haqqında Qanununa əsasən, hər bir vətəndaşın keyfiyyətli və əlçatan təhsil almaq hüququ var. Kamran Əsədov bildirir ki, “Qarabağda təhsil müəssisələrinin yaradılması bu hüququn təmin edilməsi üçün vacibdir. Həmçinin, bu regionda təhsil sahəsinə qoyulan investisiyalar uzunmüddətli iqtisadi və sosial inkişafı stimullaşdıracaq.”

Dünya təcrübəsi göstərir ki, müharibədən sonra bərpa olunan regionlarda təhsilin inkişafı sosial stabilliyi təmin edən ən mühüm amillərdən biridir. Məsələn, Ruandada vətəndaş müharibəsindən sonra təhsil sektoruna edilən böyük yatırımlar nəticəsində həm təhsilin keyfiyyəti artıb, həm də insan kapitalının inkişafı sürətlənib. Finlandiyada isə regionlarda təhsil bərabərliyi təmin etmək üçün xüsusi proqramlar həyata keçirilir, müəllimlərə əlavə stimullar təqdim edilir. Kamran Əsədov qeyd edir ki, “Azərbaycan bu təcrübədən yararlanaraq Qarabağda təhsilin inkişafı üçün bənzər yanaşmaları tətbiq edə bilər.”

Qarabağda ali təhsil müəssisələrinin yaradılması da vacibdir. 2024-cü ildə təsis edilən Qarabağ Universiteti bu istiqamətdə atılmış önəmli bir addımdır. Universitet regionun elmi və akademik inkişafını təmin edərək gənclərin dünya bazarında rəqabətə davamlı mütəxəssislərə çevrilməsinə şərait yaradacaq. Kamran Əsədov vurğulayır ki, “ali təhsil müəssisələri Qarabağın elmi potensialını artırmaqla yanaşı, regionun iqtisadiyyatını gücləndirəcək. Bu, Qarabağda bilik iqtisadiyyatının əsasını qoyacaq.”

Rəqəmsal texnologiyaların tətbiqi Qarabağda təhsilin inkişafında əsas istiqamətlərdən biridir. Kamran Əsədov bildirir ki, “rəqəmsal təhsil Qarabağda tədrisin keyfiyyətini yüksəldəcək və müasir təhsil resurslarına çıxışı təmin edəcək.” Hazırda ölkənin digər regionlarında tətbiq edilən “Rəqəmsal Bacarıqlar” proqramı Qarabağda da genişləndirilməlidir.

Müəllimlərin bölgələrdə fəaliyyət göstərməsi də Qarabağda təhsilin inkişafında əsas amillərdən biridir. Təhsil eksperti Kamran Əsədov qeyd edir ki, “Qarabağda müəllimlərin işləməyə həvəsləndirilməsi üçün əlavə maaş və güzəştlər təqdim edilməlidir. Bu, təhsil keyfiyyətinin artırılmasına birbaşa təsir göstərəcək.”

Nəticə olaraq, Qarabağda təhsilin inkişafı Azərbaycanın uzunmüddətli inkişaf strategiyasının əsas hissəsidir. Burada müasir təhsil infrastrukturu yaradılmalı, qanunvericilikdəki yeniliklər tətbiq edilməli və beynəlxalq təcrübələrdən geniş istifadə olunmalıdır. Təhsil eksperti Kamran Əsədovun sözlərinə görə, “Qarabağda təhsil sahəsinə yönələn hər bir sərmayə gələcəkdə həm regionun, həm də ölkənin inkişafına xidmət edəcək.” Bu istiqamətdə atılan addımlar Azərbaycanın gələcəyini daha da gücləndirəcək.

Bəhman Hüseynli