Məktəbəqədər təhsil uşaqların erkən yaşlarda inkişafını təmin edən ən mühüm mərhələlərdən biridir. Bu təhsil növü, təkcə uşaqların akademik hazırlığını deyil, həmçinin onların sosial, emosional və psixoloji inkişafını dəstəkləyir. Məktəbəqədər təhsilin əhatə dairəsinin genişləndirilməsi cəmiyyətin dayanıqlı inkişafında və gələcək nəsillərin daha uğurlu olmasında mühüm rol oynayır.
Məktəbəqədər təhsilin əhəmiyyəti
Məktəbəqədər təhsilin faydaları çoxşaxəlidir:
- Erkən yaşda öyrənmə bacarıqları: Uşaqların yaddaşı, dil bacarıqları və məntiqi düşünmə qabiliyyətləri inkişaf edir.
- Sosiallaşma: Uşaqlar dostları ilə ünsiyyət qurmağı, qaydaları öyrənməyi və əməkdaşlıq etməyi öyrənirlər.
- Təhsil bərabərliyi: Məktəbəqədər təhsil iqtisadi imkanlarından asılı olmayaraq bütün uşaqlar üçün bərabər başlanğıc yaradır.
- Gələcək akademik uğurlar: Erkən yaşda təhsil alan uşaqlar məktəb illərində daha yüksək nəticələr göstərir və təhsili yarımçıq qoyma ehtimalı azalır.
Azərbaycanda mövcud vəziyyət
Azərbaycanda məktəbəqədər təhsil sahəsində son illərdə müsbət irəliləyişlər olsa da, bu sahənin əhatə dairəsi hələ də məhduddur. Əsas çətinliklər arasında aşağıdakı məsələlər qeyd edilə bilər:
- Uşaq bağçalarının çatışmazlığı: Xüsusilə bölgələrdə bağçaların sayı kifayət qədər deyil.
- Maddi-texniki baza: Mövcud məktəbəqədər müəssisələrin infrastrukturu və tədris materialları müasirləşdirilməlidir.
- Kadr hazırlığı: Peşəkar tərbiyəçilərin və müəllimlərin çatışmazlığı təhsilin keyfiyyətinə təsir edir.
- Maliyyə çətinlikləri: İqtisadi çətinliklər səbəbindən bir çox ailə övladlarını məktəbəqədər təhsilə göndərə bilmir.
Əhatə dairəsinin genişləndirilməsi üçün təkliflər
Məktəbəqədər təhsilin daha geniş kütlə üçün əlçatan olması məqsədilə aşağıdakı addımlar atıla bilər:
- Yeni müəssisələrin açılması: Xüsusilə ucqar bölgələrdə yeni uşaq bağçalarının tikilməsi və mövcud olanların modernləşdirilməsi vacibdir.
- Pulsuz və subsidiya proqramları: Maddi imkanı məhdud olan ailələr üçün məktəbəqədər təhsil pulsuz və ya subsidiyalı edilməlidir.
- Müəllimlərin peşə hazırlığı: Müasir təlim metodları ilə təchiz olunmuş ixtisaslı kadrların hazırlanması prioritet olmalıdır.
- Cəmiyyətin maarifləndirilməsi: Valideynlər arasında məktəbəqədər təhsilin əhəmiyyətinə dair maarifləndirmə kampaniyaları təşkil edilməlidir.
Məktəbəqədər təhsil hər bir uşağın həyatında mühüm başlanğıc nöqtəsidir. Əhatə dairəsinin genişləndirilməsi və keyfiyyətin artırılması uşaqların potensialının maksimum dərəcədə inkişafına şərait yaradacaq. Bu, yalnız fərdlərin deyil, bütövlükdə cəmiyyətin rifahını yüksəldəcək və gələcəkdə daha güclü bir Azərbaycan üçün zəmin yaradacaqdır.
Bəhman Hüseyn
