İqlim dəyişikliyi, biomüxtəlifliyin azalması və ətraf mühitin çirklənməsi dünyanı narahat edən əsas problemlərdəndir. Bu problemlərin həlli üçün ekoloji şüurun artırılması və davamlı inkişaf prinsiplərinin tətbiqi mühüm rol oynayır. Məhz bu kontekstdə eko təhsil böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bəs eko təhsilin meyarları hansılardır və bu sahədə uğurlu bir sistem qurmaq üçün hansı prinsiplər əsas götürülməlidir?
Eko təhsil, ilk növbədə, insanlarda ekoloji problemlər haqqında məlumatlılığı artırmaqla başlayır. Şagirdlər və tələbələr ətraf mühitin qorunmasının vacibliyini dərk etməli, bu sahədə elmi biliklərə yiyələnməlidirlər. Ekosistemlər, tullantıların idarə olunması, su və enerji resurslarının qənaətli istifadəsi kimi mövzular tədris proqramına daxil edilməlidir.
Ekoloji biliklərin sadəcə nəzəri şəkildə ötürülməsi kifayət deyil. Praktiki məşğələlər, açıq hava dərsləri, ekoloji layihələr və eksperimentlər şagirdlərin biliklərini möhkəmləndirir. Məsələn, məktəblərdə təkrar emal qutularının quraşdırılması, bağçılıq fəaliyyətlərinin təşkili və ya yerli ekoloji problemlərin araşdırılması kimi layihələr təhsilalanlarda məsuliyyət hissi formalaşdırır.
Eko təhsil yalnız ətraf mühiti qorumaqdan ibarət deyil. O, həm də davamlı inkişaf məqsədlərinə (DİM) xidmət etməlidir. Sosial, iqtisadi və ekoloji tarazlığın qorunması eko təhsilin əsas prinsiplərindəndir. Şagirdlər və tələbələr ekoloji rifahın insan rifahı ilə necə əlaqəli olduğunu anlamalıdırlar.
Eko təhsil tənqidi düşünmə və problem həll etmə bacarıqlarını gücləndirməlidir. Tələbələr ekoloji problemlərin səbəblərini araşdırmalı, onların həlli üçün fərqli yanaşmalar təklif etməlidirlər. Məsələn, şəhər mərkəzlərində yaşıllığın azalmasının nəticələri və bu problemin həlli yolları ilə bağlı debatlar təşkil edilə bilər.
Təhsil müəssisələri özləri ekoloji təhsilin canlı nümunəsi olmalıdırlar. Məktəblərdə günəş panellərinin quraşdırılması, suya qənaət edən texnologiyaların tətbiqi, tullantıların çeşidlənməsi və yaşıllıqların artırılması kimi addımlar, eko təhsilin səmərəsini artırır.
Eko təhsil yalnız məktəb və universitetlərlə məhdudlaşmamalıdır. Bütün cəmiyyət bu prosesə qoşulmalıdır. QHT-lər, dövlət qurumları və özəl sektorun əməkdaşlığı nəticəsində ekoloji təhsil proqramları genişləndirilə bilər. Əhali üçün seminarlar, aksiyalar, təmizlik kampaniyaları və ekoloji festivallar təşkil olunmalıdır.
Eko təhsilin əsas meyarları insanlarda ekoloji şüurun formalaşdırılması, praktiki biliklərin verilməsi, davamlı inkişaf məqsədlərinə inteqrasiya olunması və tənqidi düşüncə bacarıqlarının inkişaf etdirilməsidir. Bu meyarların tətbiqi cəmiyyətin ətraf mühitə daha həssas yanaşmasını təmin edəcək və gələcək nəsillərə daha yaşıl bir dünya miras qoymağa kömək edəcək.
