Bu gün Bakı şəhəri 329 nömrəli tam orta məktəbdə baş verən hadisə bütün təhsil ictimaiyyətini narahat edən bir məsələni yenidən gündəmə gətirib. X sinif şagirdinin digər şagirdə qəfildən kəsici alətlə xəsarət yetirməsi məktəblərdə təhlükəsizlik və şagirdlərin emosional-psixoloji durumları ilə bağlı ciddi suallar doğurur. Bu kimi halların qarşısını almaq üçün səbəbləri dərindən təhlil etməli və kompleks tədbirlər planı həyata keçirməliyik.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov bu hadisəni analiz edərək bildirir ki, məktəblərdə baş verən zorakılıq hallarının kökündə bir neçə mühüm səbəb dayanır. Birinci səbəb məktəblərin təhlükəsizlik baxımından kifayət qədər təchiz olunmamasıdır. Məktəblərdə mühafizə xidmətlərinin qeyri-effektiv fəaliyyəti, təhlükəsizlik kameralarının ya olmaması, ya da işə yaramaması belə hadisələrin qarşısını almağı çətinləşdirir. Təəssüf ki, ölkəmizdəki məktəblərin əksəriyyətində kənar şəxslərin və ya təhlükəli əşyaların məktəbə daxil olmasının qarşısını almaq üçün sistemli tədbirlər görülmür.

Hadisələrin digər tərəfi isə şagirdlərin emosional-psixoloji vəziyyəti ilə bağlıdır. Müasir dövrdə gənclərin üzləşdiyi psixoloji təzyiqlər və streslər, ailədaxili problemlər, bəzən də müəllim və valideynlərin laqeydliyi uşaqlarda aqressiv davranışların artmasına səbəb olur. Bu, təkcə təhsil sisteminin deyil, cəmiyyətin bütün təbəqələrinin üzərinə düşən ciddi məsuliyyətdir.

Kamran Əsədovun fikrincə, bu problemin həllində əsas rol məktəbdaxili mühitin sağlamlaşdırılmasına yönəldilməlidir. Məktəblərdə psixoloji xidmətlər gücləndirilməli, peşəkar psixoloqlar şagirdlərlə mütəmadi olaraq işləməli və onların problemlərini vaxtında aşkar etməlidirlər. Təəssüf ki, ölkəmizdə məktəb psixoloqlarının sayı və onların peşəkarlıq səviyyəsi çox zaman kifayət etmir. Məsələn, bəzi məktəblərdə bir psixoloq 800-1000 şagirdlə işləmək məcburiyyətində qalır ki, bu da keyfiyyətli xidmətin göstərilməsini mümkünsüz edir.

Eyni zamanda, şagirdlərə məktəbdə konfliktlərin sülh yolu ilə həllini öyrədən xüsusi proqramlar tətbiq olunmalıdır. Beynəlxalq təcrübəyə nəzər saldıqda görürük ki, zorakılığın qarşısını almaq üçün məktəblərdə “bullyinq əleyhinə proqramlar” təşkil olunur, şagirdlərə emosiyalarını necə idarə etməyi öyrədən seminarlar keçirilir.

Hadisənin digər bir mühüm tərəfi valideynlərin məsuliyyətidir. Valideynlər uşaqlarının davranışlarına, emosional vəziyyətinə diqqət yetirməli, hər hansı dəyişiklikləri vaxtında müşahidə etməlidirlər. Təəssüf ki, çox vaxt valideynlər bu məsuliyyəti məktəbə və ya cəmiyyətə ötürür, nəticədə uşaqların yaşadığı daxili problemlər dərinləşir.

Ekspertlər hesab edir ki, bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün yalnız bir sahədə deyil, təhsil sisteminin bütün səviyyələrində genişmiqyaslı islahatlar aparılmalıdır. Məktəblərdə təhlükəsizliyin təmin olunması üçün mühafizə xidmətləri daha peşəkarlaşdırılmalı, təhlükəsizlik kameraları quraşdırılmalı və hər bir məktəb müasir təhlükəsizlik standartlarına uyğun olmalıdır.

Sonda qeyd etmək lazımdır ki, məktəblərdə zorakılıq yalnız bir təhsil problemi deyil, bu, cəmiyyətin sosial-psixoloji vəziyyətini əks etdirən daha böyük bir problemdir. Təhsil eksperti Kamran Əsədov vurğulayır ki, belə halların qarşısını almaq üçün bütün tərəflərin - məktəb rəhbərliyinin, müəllimlərin, valideynlərin və dövlət qurumlarının birgə səyləri tələb olunur. Təhsil müəssisələri uşaqların yalnız bilik əldə etdiyi deyil, eyni zamanda təhlükəsiz və sağlam mühitdə inkişaf etdiyi bir məkana çevrilməlidir.

Bəhman Hüseynli