Səyyar müəllimlər, xüsusilə ucqar və çətin çatımlı bölgələrdə təhsil sahəsində əhəmiyyətli bir missiyanı yerinə yetirirlər. Bu təhsil işçiləri, ənənəvi təhsil imkanlarından məhrum olan uşaqlara keyfiyyətli təhsil imkanı yaradır, cəmiyyətdə təhsil bərabərliyini təmin edir və cəmiyyətin inkişafında vacib rol oynayır. Səyyar müəllimlərin fəaliyyəti yalnız məktəb şagirdlərinə deyil, həm də bütün cəmiyyətə fayda verir.

Bu məqalədə səyyar müəllimlərin təhsildə rolu, qarşılaşdıqları çətinliklər və onların təhsil sisteminə verdiyi töhfələr müzakirə olunur.

Səyyar müəllimlərin əsas rolu

1. Çətin çatımlı bölgələrdə təhsil: Səyyar müəllimlər, coğrafi cəhətdən uzaqda və ya çətin çatımlı bölgələrdə yaşayan uşaqlara təhsil imkanı yaradır. Dağlıq və ya kənd ərazilərindəki uşaqların keyfiyyətli təhsil alması çətin ola bilər. Bu bölgələrdə müntəzəm olaraq dərs deyən müəllimlərin olmaması uşaqların təhsildən uzaq qalmasına səbəb olur. Səyyar müəllimlər, mütəmadi olaraq bu bölgələrə gedərək təhsili çatdırır və şagirdlərin məktəblə əlaqəsini təmin edirlər.
2. Təhsil bərabərliyinin təmin edilməsi: Təhsildə bərabərliyin təmin edilməsi vacibdir və bu, təhsil sistemində əsas məqsədlərdən biridir. Səyyar müəllimlər, ucqar bölgələrdə yaşayan uşaqların da böyük şəhərlərdəki həmyaşıdları ilə eyni təhsil imkanlarından yararlanmasını təmin edərək təhsil bərabərliyinə xidmət edirlər. Bu, cəmiyyətdə sosial ədalətin bərpasına və təhsil imkanlarının hər kəsə əlçatan olmasına töhfə verir.
3. Qlobal məqsədlərə uyğunluq: BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərində (SDG) təhsilin hər kəs üçün əlçatan olması və təhsil bərabərliyi əhəmiyyətli yer tutur. Səyyar müəllimlərin fəaliyyəti bu qlobal məqsədlərin həyata keçirilməsinə kömək edir və ucqar bölgələrdə təhsilin inkişafına dəstək verir.
4. Şagirdlərə individual yanaşma: Səyyar müəllimlər kiçik qruplarla işlədikləri üçün fərdi yanaşma imkanına sahibdirlər. Bu, müəllimlərin hər bir şagirdin ehtiyaclarını daha dərindən başa düşməsinə, onların tədris prosesində qarşılaşdığı çətinlikləri nəzərə alaraq fərdi təlim metodları tətbiq etməsinə imkan yaradır.
5. Uşaqlarda təhsilə marağın artırılması: Səyyar müəllimlərin fəaliyyəti uşaqlarda təhsilə marağı artırır və onları məktəbə cəlb edir. Ucqar bölgələrdə yaşayan uşaqlar bəzən təhsilə qarşı həvəssiz ola bilirlər. Müntəzəm olaraq bölgəyə gələn müəllimlər bu uşaqlara motivasiya verir, onların təhsilə marağını artırır və dərs prosesinə cəlb olunmalarını təmin edir.

Səyyar müəllimlərin qarşılaşdığı çətinliklər

1. Çətin nəqliyyat şəraiti və uzaq məsafələr: Səyyar müəllimlər üçün ən böyük çətinliklərdən biri, uzaq məsafələri qət etmək və çətin nəqliyyat şəraiti ilə üzləşməkdir. Bu, müəllimlərin işini çətinləşdirir və onların fiziki gücünü sərf edir.
2. Məhdud təlim resursları: Səyyar müəllimlərin təlim resursları adətən məhdud olur. Çox zaman müəllimlər ucqar bölgələrdə çap materialları, texnologiya və digər tədris resurslarından məhrum olurlar. Bu, tədris prosesini məhdudlaşdıra bilər və müəllimlərin işini daha da çətinləşdirə bilər.
3. Ailə və cəmiyyətlə inteqrasiya problemləri: Səyyar müəllimlər bəzən həmin bölgələrdə yaşayan ailələrlə yaxın əlaqə qurmaqda çətinlik çəkə bilirlər. Ailələr təhsilə az əhəmiyyət verdikdə, uşaqların məktəbə cəlb olunması və davamiyyətinin təmin edilməsi çətinləşir. Bu səbəbdən səyyar müəllimlər ailələrlə əməkdaşlıq etməkdə çətinlik yaşaya bilərlər.
4. İş Təhlükəsizliyi və sağlamlıq problemləri: Ucqar bölgələrə səyahət edən səyyar müəllimlər təhlükəsizlik və sağlamlıq riskləri ilə qarşılaşırlar. Çətin coğrafi şərait və iqlim şəraiti bəzən onların sağlamlığına mənfi təsir göstərir.

Səyyar müəllimlərin təhsilə töhfələri

1. Sosial bərabərliyin təmin edilməsi: Səyyar müəllimlərin fəaliyyəti nəticəsində hər bir uşaq yaşadığı ərazidən asılı olmayaraq təhsil imkanlarından faydalanır. Bu, cəmiyyətdə təhsil bərabərliyini və sosial ədaləti təmin edir.
2. Uşaq əmək qüvvəsinin azaldılması: Ucqar bölgələrdə uşaqların təhsil imkanlarının məhdud olması onların erkən yaşlarda əmək fəaliyyətinə cəlb olunmasına gətirib çıxara bilər. Səyyar müəllimlərin fəaliyyəti nəticəsində uşaqlar təhsilə yönəldilir və erkən yaşlarda əmək fəaliyyəti ilə məşğul olmanın qarşısı alınır.
3. Müxtəlif mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafı: Səyyar müəllimlər müxtəlif bölgələrdə müxtəlif mədəniyyətlərlə qarşılaşır və bu mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafına şərait yaradır. Müəllimlərin fərqli bölgələrdə təhsil fəaliyyətləri həm onların şəxsi, həm də şagirdlərin mədəni dəyərlərə olan hörmətini artırır.
4. Sosial inteqrasiya və cəmiyyətə dəstək: Səyyar müəllimlər cəmiyyətə yaxınlaşır, ailələrlə və yerli insanlarla əməkdaşlıq edir və sosial inteqrasiya prosesinə töhfə verir. Onların fəaliyyəti, uşaqların təhsilə cəlb olunması ilə yanaşı, cəmiyyətdə təhsilə marağın artırılmasına kömək edir.

Səyyar təhsilin gələcək perspektivləri və tövsiyələr

1. Rəqəmsal resursların təminatı: Səyyar müəllimlərin tədris resurslarını artırmaq üçün rəqəmsal cihazlar və elektron təlim materialları ilə təmin olunması vacibdir. Bu, müəllimlərin dərslərini daha effektiv keçməsinə və şagirdlərə daha geniş tədris materialları təqdim etməsinə imkan yaradar.
2. Nəqliyyat və təhlükəsizlik şəraitinin təkmilləşdirilməsi: Səyyar müəllimlərin təhlükəsiz və rahat şəkildə fəaliyyət göstərə bilmələri üçün nəqliyyat və təhlükəsizlik tədbirləri təkmilləşdirilməlidir. Müxtəlif nəqliyyat vasitələri və təhlükəsizlik tədbirləri təmin edildikdə, müəllimlərin iş mühitinə olan təzyiq azalır və onların fəaliyyəti daha məhsuldar olur.
3. Ailə və cəmiyyətlə əməkdaşlıq: Səyyar müəllimlərin fəaliyyəti ailə və cəmiyyətlə sıx əməkdaşlıq şəraitində olmalıdır. Müəllimlər yerli ailələrlə əlaqə saxlayaraq, uşaqların təhsilinə dəstək olmalarını təmin etməli və ailələrin təhsilin əhəmiyyətini anlamasına kömək etməlidirlər.
4. Peşəkar inkişaf və təlim: Səyyar müəllimlərin peşəkar bacarıqlarını və tədris metodlarını artırmaq üçün müntəzəm təlim və seminarlar təşkil olunmalıdır. Müəllimlərin davamlı peşəkar inkişafı onların tədris keyfiyyətinə də müsbət təsir göstərəcəkdir.

Səyyar müəllimlər təhsildə bərabərliyin və sosial ədalətin təmin olunmasında əhəmiyyətli bir rola sahibdirlər. Onlar ucqar bölgələrdə yaşayan uşaqlara təhsil imkanları yaradır, təhsil bərabərliyini təmin edir və cəmiyyətin sosial-mədəni inkişafına dəstək verirlər. Təhsil sahəsindəki bu mühüm töhfə verə bilər.

Bəhman Hüseynli