Bugünkü dünyada təhsil sistemi, qlobal dəyişikliklər və texnoloji inkişaflarla ayaqlaşmaq üçün sürətli bir şəkildə yenilənməyi tələb edir. Lakin Azərbaycanda tədris prosesindəki monotonluq və innovativ metodların tətbiqindəki çətinliklər, tələbələrin öyrənmə motivasiyasını və təhsil keyfiyyətini ciddi şəkildə təsir edir. Bu problemlərin həlli təhsilin gələcəyi üçün həlledici əhəmiyyət daşıyır.

Tədrisin monotonluğu: Gələcək üçün maneə Ənənəvi tədris metodları, şagirdlərin marağını cəlb etməyi və onları dərs prosesində fəal iştiraka cəlb etməyi çətinləşdirir. Müəllimlərin çoxu əsasən mühazirə formasında təlim keçməyi, nəzəri biliklərin əzbərlədilməsini və standartlaşdırılmış testlərə yönəlmiş yanaşmaları üstün tutur. Bu, şagirdlərdə yaradıcı və tənqidi düşünmə qabiliyyətinin inkişafına mane olur və öyrənməni maraqsız bir prosesə çevirir.

Bu monoton yanaşma tələbələrin motivasiyasını azaltdığı kimi, onların təhsil uğurlarına da mənfi təsir göstərir. Eyni zamanda, bu metodlar həyat üçün vacib olan problem həll etmə, əməkdaşlıq və adaptasiya kimi bacarıqların inkişafına da mane olur.

İnnovativ tədris metodlarının tətbiqində çətinliklər İnnovativ metodlar, tədrisdə interaktiv yanaşmaların, texnologiyadan istifadə, layihə əsaslı öyrənmə və praktik təcrübələrin tətbiqini əhatə edir. Lakin Azərbaycanda bu cür metodların tətbiqi bir sıra səbəblərə görə çətinliklərlə üzləşir:

1. Kadr çatışmazlığı və müəllim hazırlığı – Müəllimlərin çoxu yeni metodların tətbiqi üçün lazımi bilik və bacarıqlara malik deyil. Onların təlimlərə və təcrübə proqramlarına ehtiyacı var.
2. Texnoloji imkanların məhdudluğu – Xüsusən də bölgə məktəblərində texnoloji vasitələrin və rəqəmsal tədris resurslarının azlığı innovativ metodların tətbiqini məhdudlaşdırır.
3. Ənənəvi yanaşmalara bağlılıq – Təhsil sisteminin uzun müddət köklü ənənələrə əsaslanması, yeni yanaşmaların tətbiqində müqavimətə səbəb olur. Müəllimlər və idarəçilər arasında dəyişikliklərin qəbulu çətin ola bilər.
4. Maliyyə məhdudiyyətləri – İnnovativ metodların tətbiqi üçün texniki və maliyyə resurslarına ehtiyac var. Ancaq bəzən bu resursların təmin edilməsi mümkün olmur.

Həll yolları və tövsiyələr

1. Müəllim hazırlığına sərmayə qoymaq – Müəllimlərin davamlı peşəkar inkişafı üçün təlim proqramları və kurslar təşkil olunmalıdır. Müəllimlərin innovativ tədris metodlarını öyrənməsi və tətbiq etməsi, təhsilin keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq.
2. Texnoloji infrastrukturun yaxşılaşdırılması – Məktəblərdə texnoloji vasitələrin artırılması və internetə çıxış imkanlarının genişləndirilməsi, şagirdlərə interaktiv və praktiki tədris üsullarının tətbiqinə şərait yaradacaq.
3. Pilot layihələrin tətbiqi – Kiçik miqyaslı layihələr vasitəsilə yeni metodlar sınaqdan keçirilə və geniş tətbiq üçün təcrübə qazanıla bilər.

4. Valideyn və cəmiyyətin dəstəyi – Tədrisdə yeniliklərin əhəmiyyətini başa düşən valideynlər və cəmiyyətin dəstəyi dəyişikliklərin tətbiqini asanlaşdırar və dəstəkləyər.

    Təhsildə monotonluğu aradan qaldırmaq və innovativ metodların tətbiqindəki çətinlikləri aşmaq üçün sistemli və davamlı səylərə ehtiyac var. İnnovasiyalar və kreativ yanaşmalar, Azərbaycanın təhsil sistemini qlobal standartlara uyğunlaşdırmağa və gələcəyin liderlərinin yetişdirilməsinə kömək edəcək. Bu dəyişikliklərin həyata keçirilməsi isə həm müəllimlərin, həm də təhsil sisteminin digər iştirakçılarının üzərinə düşən məsuliyyətdir.

   Bəhman Hüseyn