Azərbaycan təhsil sistemində müəllimlərin rolu şübhəsiz ki, əvəzsizdir. Lakin son illərdə müəllimlərin əmək haqqının qeyri-adekvatlığı ciddi narahatlıq doğuran məsələlərdən biri kimi diqqət çəkir. Müəllimlərin maddi rifahının aşağı səviyyədə olması yalnız onların şəxsi həyatına deyil, həm də təhsilin ümumi keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir.
Problemin mövcud şəkli
Müəllimlərin maaşı, çox vaxt onların göstərdiyi əmək və məsuliyyətin səviyyəsinə uyğun gəlmir. Bu, müəllimlərin motivasiyasını və iş məmnuniyyətini aşağı salaraq təhsilin keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərir. Beynəlxalq miqyasda müqayisə edildikdə, Azərbaycan müəllimlərinin əmək haqqı bir çox ölkələrdən geri qalır, bu da təhsil sistemində peşəkar kadrların cəlb olunmasını çətinləşdirir.
Təsirlər və nəticələr
- Motivasiya və istehsalçılıq: Əmək haqqının aşağı olması müəllimlərin motivasiyasını zəiflədir, bu isə öz növbəsində dərslərin keyfiyyətinə təsir edir. Maddi rifahını təmin edə bilməyən müəllimlər ikinci və ya əlavə işlərə müraciət etmək məcburiyyətində qalır, bu da onların peşəkar inkişafı və dərsə hazırlıq səviyyəsini aşağı salır.
- İxtisaslı müəllim kadrlarının azalması: Adekvat maaşın olmaması gəncləri müəllimlik peşəsinə yönəlməkdən çəkindirir. Belə vəziyyət gələcəkdə ixtisaslı kadr çatışmazlığı ilə nəticələnə bilər.
- Müasir yanaşmalara inamın azalması: Müəllimlərin peşəkar inkişafı üçün təlimlərə qatılmaq və yeni tədris metodlarını öyrənmək üçün əlavə maliyyə resurslarına ehtiyac duyulur. Əmək haqqının aşağı olması bu sahədə də mənfi təsir yaradır.
Çözüm yolları və təkliflər
- Əmək haqqının yüksəldilməsi: Müəllimlərin maaşlarının adekvat səviyyəyə qaldırılması onların iş məmnuniyyətini və təhsilin keyfiyyətini artıracaqdır. Bu, müəllimlərin işlərində motivasiyalı və peşəkar yanaşmasını təmin edə bilər.
- Maliyyə dəstək proqramları: Müəllimlərin peşəkar inkişafı üçün təlimlər və sertifikat proqramları maliyyələşdirilməlidir. Bu, onların peşəkar səviyyəsini artırmağa və müasir tədris metodlarını mənimsəməyə imkan verəcəkdir.
- Müəllimlər üçün sosial paketlər: Maaşların artırılması ilə yanaşı, müəllimlər üçün əlavə sosial paketlərin (məsələn, səhiyyə sığortası, peşəkar inkişaf üçün qrantlar və s.) təklif edilməsi də vacibdir.
Müəllimlərin əmək haqqının qeyri-adekvatlığı təhsilin keyfiyyətinə və müəllimlərin peşəkar inkişafına ciddi təsir göstərir. Problemin həlli üçün əmək haqqının artırılması və müəllimlərin sosial təminatının yaxşılaşdırılması vacibdir. Bu, təhsil sisteminin dayanıqlığını və şagirdlərin aldığı təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək üçün mühüm addım ola bilər. Müəllimlərin maddi rifahına qoyulan investisiya, nəticə etibarilə cəmiyyətin və ölkənin inkişafına xidmət edəcəkdir.
Bəhman Hüseyn
