Müasir dövrdə təhsil sisteminin keyfiyyəti və rəqabət qabiliyyəti müəllimlərin peşəkarlığından və tədris bacarıqlarından asılıdır. Ancaq texnologiyanın sürətli inkişafı, dəyişən kurikulum tələbləri və şagirdlərin fərqli öyrənmə ehtiyacları müəllimlərin müasir təlim metodlarını mənimsəməsini zəruri edir. Azərbaycanda müəllimlərin hazırlanması və onların davamlı təlimlə təmin olunması təhsilin keyfiyyətini artırmaq üçün əsas şərtlərdən biridir.
Müasir təlim metodları: Nə üçün vacibdir?
Ənənəvi tədris üsulları artıq sürətlə dəyişən təhsil tələblərinə cavab vermir. Müasir təlim metodları isə şagirdlərin fərdi yanaşmalarını, yaradıcı və tənqidi düşünmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün yeni imkanlar yaradır:
- Fərdi yanaşma: Hər bir şagirdin fərqli öyrənmə üsuluna uyğun təlim.
- Texnologiyanın inteqrasiyası: Rəqəmsal platformalar və interaktiv metodlarla öyrənmə prosesini daha dinamik və maraqlı etmək.
- Problem əsaslı öyrənmə: Şagirdlərə real həyatda qarşılaşacaqları problemlərin həlli üçün bilik və bacarıq öyrətmək.
- Qrup işləri və əməkdaşlıq: Şagirdlərin komanda şəklində işləmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək.
Azərbaycanda mövcud durum
Azərbaycanda müəllimlərin peşəkar inkişafı sahəsində müəyyən addımlar atılsa da, bəzi məhdudiyyətlər hələ də qalır:
- Davamlı təlimlərin çatışmazlığı: Müəllimlərin müasir metodlarla mütəmadi tanış olması üçün kifayət qədər təlim və seminar təşkil edilmir.
- Texnologiyadan istifadə bacarığının məhdudluğu: Bəzi müəllimlər tədris prosesində rəqəmsal vasitələrdən effektiv istifadə edə bilmir.
- Regionlararası fərqlər: Böyük şəhərlərdə təlim imkanları daha geniş olduğu halda, kənd və rayonlarda bu imkanlar məhduddur.
- Motivasiya problemi: Müəllimlərin peşəkar inkişafına olan marağını artırmaq üçün kifayət qədər stimullaşdırıcı proqramlar mövcud deyil.
Problemlərin həlli üçün təkliflər
- Müasir təlim proqramlarının yaradılması: Müəllim hazırlığı və peşəkar inkişaf kursları beynəlxalq standartlara uyğun yenilənməlidir. Təlimlər müasir metodikalar, texnologiyadan istifadə və şagirdlərlə iş üsullarını əhatə etməlidir.
- Davamlı təlim mərkəzləri: Hər regionda müəllimlər üçün müasir təlim mərkəzləri yaradılmalıdır. Bu mərkəzlərdə onlayn və əyani təlimlər keçirilməli, müəllimlərə lazımi texnoloji avadanlıqlar təqdim olunmalıdır.
- Texnologiyadan istifadə bacarıqlarının gücləndirilməsi: Müəllimlər üçün rəqəmsal texnologiyalar və platformalarla işləməyi öyrədən xüsusi kurslar təşkil edilməlidir.
- Mentorluq proqramları: Təcrübəli və müasir metodlarla işləyən müəllimlər daha yeni müəllimlər üçün mentor olaraq fəaliyyət göstərməlidir.
- Maliyyə və peşəkar inkişaf stimulları: Davamlı təlimlərdə iştirak edən müəllimlərə əlavə maliyyə dəstəyi və sertifikatlarla peşəkar səviyyələrdə yüksəlmə imkanları təmin olunmalıdır.
- Tədqiqat və təcrübə yanaşması: Müəllimlər tədris prosesində istifadə etdikləri metodların effektivliyini qiymətləndirmək və inkişaf etdirmək üçün tədqiqat işlərinə cəlb edilməlidir.
Müasir müəllimlərin rolunun gücləndirilməsi
Davamlı təlimlər yalnız müəllimlərin bilik və bacarıqlarını artırmaqla məhdudlaşmır, həm də təhsil prosesinə olan yanaşmanı dəyişir. Müasir təlim metodlarını mənimsəmiş müəllimlər:
- Şagirdlərin daha motivasiyalı və müstəqil şəkildə öyrənməsinə şərait yaradır.
- Şagirdləri texnoloji və innovativ həllərə yönləndirir.
- Ən əsası, cəmiyyət üçün daha yaradıcı və kritik düşünən gənclər yetişdirir.
Azərbaycan təhsilinin gələcəyi müasir müəllimlərin hazırlanmasından və onların davamlı təlimlərlə dəstəklənməsindən asılıdır. Bu sahədə həyata keçirilən islahatlar yalnız təhsil sisteminin deyil, bütövlükdə cəmiyyətin inkişafına mühüm töhfə verəcək. Müəllimlərin peşəkar inkişafına sərmayə qoymaq, sabaha daha bilikli və innovativ nəsillər yetişdirmək deməkdir.
Bəhman Hüseyn
