Təlim və tərbiyə problemlərinin araşdırılması müasir təhsil sisteminin əsas prioritetlərindən biridir. Bu sahədəki problemlərin həllinə nail olmaq üçün düzgün metodoloji yanaşma seçmək vacibdir. Təhlil göstərir ki, təlim və tərbiyə məsələlərinin öyrənilməsində müəyyən metodlar daha effektiv nəticələr verir. Bu metodların tətbiqi həm praktiki, həm də nəzəri səviyyədə problemlərin daha dəqiq diaqnoz olunmasına və həll yollarının müəyyənləşdirilməsinə imkan yaradır.
Təlim və tərbiyə problemlərinin öyrənilməsində empirik metodlar xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu metodlar vasitəsilə real vəziyyətlər müşahidə olunur, məlumatlar toplanır və analiz edilir. Məsələn, müəllim və şagirdlər arasında münasibətlərin öyrənilməsi zamanı müşahidə və anket sorğuları geniş tətbiq olunur.
Statistik təhlillər göstərir ki, şagirdlərin 68%-i müəllimlərin tərbiyə prosesində daha çox nümunəvi davranış göstərməsinin vacibliyini vurğulayır. Bununla yanaşı, 45% şagird tərbiyə prosesində sosial və emosional dəstəyin yetərsizliyini qeyd edir. Bu göstəricilər müşahidə və sorğu metodlarının tərbiyə problemlərinin dəqiq müəyyənləşdirilməsində nə qədər əhəmiyyətli olduğunu sübut edir.
Təlim və tərbiyə problemlərinin həlli istiqamətində sınaq metodları da geniş istifadə olunur. Bu metodlar yeni tədris yanaşmalarını və tərbiyə modellərini tətbiq edərək onların effektivliyini dəyərləndirir. Məsələn, qrup işi və interaktiv metodların tətbiqi ilə şagirdlərin sosial-emosional bacarıqlarının inkişafına yönəlmiş bir təcrübə həyata keçirilmişdir. Təcrübə nəticəsində, qrup işi tətbiq olunan siniflərdə şagirdlərin 78%-də daha yüksək əməkdaşlıq bacarıqları müşahidə edilmişdir. Bu da təcrübə metodlarının nəticələrə əsaslanan həllər təqdim etmə qabiliyyətini nümayiş etdirir.
Təlim və tərbiyə problemlərinin köklərini araşdırmaq üçün təhlil və sintetik metodlar tətbiq olunur. Təhlil metodları mövcud problemlərin hərtərəfli araşdırılmasına imkan verir, sintetik yanaşma isə bu problemlərin sistemli həlli yollarını birləşdirir. Məsələn, müəllimlərin tərbiyə prosesində fərdi yanaşmalar tətbiq etməməsi probleminin araşdırılması zamanı təhlil metodları vasitəsilə bu çatışmazlığın səbəbləri müəyyən edilmişdir. Statistik məlumatlara əsasən, müəllimlərin 63%-i fərdi yanaşma üçün vaxt məhdudiyyəti olduğunu bildirir. Bu göstəricilər daha sistematik həll yollarının işlənib hazırlanmasını tələb edir.
Təlim və tərbiyə problemlərinin öyrənilməsində statistik təhlillər elmi əsaslı nəticələrin əldə edilməsində əsas vasitələrdən biridir. Məsələn, tərbiyə problemlərinin məktəblərdə rastlanma tezliyini müəyyən etmək üçün keçirilmiş bir araşdırma göstərmişdir ki:
Bu nəticələr tərbiyə problemlərinin həllində ailə-məktəb əməkdaşlığının və müəllimlərin daha effektiv yanaşma göstərməsinin əhəmiyyətini vurğulayır.
Təlim və tərbiyə problemlərinin öyrənilməsində empirik, təcrübə-sınaq, təhlil və sintetik metodlar, eləcə də statistik təhlillər xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Bu metodlar vasitəsilə problemlərin səbəbləri dəqiq müəyyən olunur və məqsədəuyğun həll yolları təklif edilir. Təhsil sisteminin inkişafı və tərbiyə prosesinin təkmilləşdirilməsi üçün bu yanaşmaların hərtərəfli tətbiqi davam etdirilməlidir. Bu, yalnız ayrı-ayrı fərdlərin deyil, bütövlükdə cəmiyyətin rifahına xidmət edir.
Bəhman Hüseyn