Məktəb şagirdlərinin Facebook, Instagram, TikTok kimi sosial platformalardan istifadəsi son illərdə geniş müzakirə olunan bir mövzudur. Təhsil eksperti Kamran Əsədov, bu platformaların şagirdlərin psixologiyasına, sosial inkişafına və dərslərinə olan təsirini ətraflı şərh edir.
Sosial media platformalarının istifadəsi, gənclər üçün müsbət aspektlər təqdim etsə də, onun zərərləri də inkar edilə bilməz. Əvvəlcə, bu platformalarda uzun müddət qalmaq, şagirdlərin diqqətini dağıdaraq, onların dərslərinə və akademik uğurlarına mənfi təsir göstərir. Kamran Əsədov, "Şagirdlərin dərslərinə fokuslanması üçün təkcə akademik biliklər deyil, eyni zamanda onların diqqətini cəmləşdirmək qabiliyyəti də vacibdir. Sosial media, bu diqqəti əhəmiyyətli dərəcədə yayındırır," – deyə vurğulayır.
Azyaşlı uşaqların psixologiyası üçün sosial mediada gördükləri təsvirlər, bəzən həqiqətlə uyğunlaşmayan gözləntilər yarada bilər. Bu, özünə inamın aşağı düşməsinə, bəzən isə depressiya və narahatlıq hisslərinin yaranmasına səbəb ola bilər. Məsələn, Instagram və TikTok kimi platformalarda idealizasiya edilmiş həyat tərzləri, gəncləri öz həyatları ilə müqayisə etməyə vadar edir. Kamran Əsədov, "Bu cür müqayisələr, uşaqlarda aşağı öz dəyər hissi yarada bilər. Uşaqlar, əslində mümkün olmayan standartlara çatmağa çalışdıqca, stress və narahatlıq yaşayırlar," – deyə əlavə edir.
Eyni zamanda, sosial platformalarda sərgilənən məzmunun təsiri ilə, uşaqlar arasında zorakılıq, şiddət və mənfi davranış modelləri normal hala gələ bilər. Bu, sosial münasibətlərinə və empatiya bacarıqlarına mənfi təsir göstərərək, uşaqların sosial inkişafını əngəlləyir. Kamran Əsədov, "Uşaqlar, şiddət və aqressiv davranışların normallaşdığı mühitdə böyüdükdə, bu davranışları qəbul etməyə daha meyilli olurlar," – deyə diqqət çəkir.
Sosial medianın zərərlərini azaltmaq üçün valideynlər və müəllimlər aktiv rol oynamalıdır. Valideynlər, uşaqların internet istifadəsini izləməli və onlarla açıq dialoq qurmalıdırlar. Bu, uşaqlara sosial media istifadəsinin sağlam sərhədlərini öyrətməyə kömək edə bilər. Kamran Əsədov, "Müəllimlər, şagirdlərə sosial media ilə bağlı müzakirələr apararaq, onları bu platformaların riskləri haqqında maarifləndirməlidirlər," – deyə əlavə edir.
Nəticə etibarilə, Facebook, Instagram, TikTok kimi sosial platformaların məktəb şagirdləri üzərindəki zərərləri ciddi müzakirə olunmalıdır. Uşaqların psixologiyası, akademik uğurları və sosial inkişafı baxımından, sosial medianın təsirləri nəzərə alınmalı və bu platformaların istifadəsi sağlam sərhədlərlə tənzimlənməlidir. Kamran Əsədov, müsbət sosial media istifadə vərdişlərinin inkişaf etdirilməsi və şagirdlərin sağlam inkişafını təmin etmək üçün həm valideynlərin, həm də müəllimlərin birgə əməkdaşlığının vacibliyini vurğulayır.
Bəhman Hüseynli