Dövlət qulluğuna qəbul prosesi hər bir ölkənin idarəetmə və inkişaf strategiyasının əsas komponentlərindən biridir. Azərbaycanda bu proses Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) tərəfindən həyata keçirilir. Təhsil eksperti Kamran Əsədov dövlət qulluğuna qəbul qaydalarının təkmilləşdirilməsinin vacibliyini vurğulayaraq, mövcud sistemdəki problemlərə və beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşma zərurətinə diqqət çəkir.
Kamran Əsədovun fikrincə, Azərbaycanda dövlət qulluğuna qəbulun hazırkı qaydaları müəyyən çatışmazlıqlara malikdir:
"Mövcud sistem daha çox nəzəri biliklərin yoxlanılmasına əsaslanır. Müsabiqə mərhələsində tələb olunan test imtahanları tələbələrin yalnız hüquqi biliklərini və məntiqi düşünmə qabiliyyətlərini qiymətləndirir. Lakin dövlət qulluğunda işləmək üçün bu kifayət deyil. Ünsiyyət bacarıqları, liderlik qabiliyyəti, komanda işi və etik prinsiplərin ön planda olması vacibdir."
Ekspert əlavə edir ki, müsahibə mərhələsi də problemlərdən azad deyil:
“Müsahibə zamanı namizədlərin qiymətləndirilməsi bəzən subyektiv meyarlara əsaslana bilər. Bu isə şəffaflıqla bağlı suallar yaradır. Şəffaflıq dövlət qulluğuna ictimai etimadın əsas şərtidir, lakin bəzən namizədlər nəticələrin obyektivliyinə şübhə edir.”
Kamran Əsədov beynəlxalq təcrübəni müqayisə edərək bildirir ki, bir çox ölkələr dövlət qulluğuna qəbul zamanı daha çevik və praktik yanaşmalar tətbiq edir:
"Misal üçün, Böyük Britaniyada dövlət qulluğuna qəbul üçün Civil Service Fast Stream adlı xüsusi proqram mövcuddur. Bu proqramda namizədlərin idarəçilik bacarıqları və liderlik potensialı real ssenarilər əsasında qiymətləndirilir. ABŞ-da isə Federal Hiring Process adlanan sistemdə namizədlərin bacarıqları yalnız testlə yox, həm də praktiki tapşırıqlarla sınanır."
Digər bir nümunə isə Sinqapurdur. Sinqapurun dövlət qulluğu sistemi bütün dünyada effektivliyi ilə tanınır. Kamran Əsədov qeyd edir:
“Sinqapurda dövlət qulluğuna qəbul prosesində namizədlərdən yalnız nəzəri bilik deyil, həm də konkret problemlərin həlli yollarını təqdim etmək tələb olunur. Bu yanaşma dövlət idarəçiliyində daha innovativ və təcrübəli kadrların seçilməsini təmin edir.”
Ekspert hesab edir ki, Azərbaycanda dövlət qulluğuna qəbul qaydalarının təkmilləşdirilməsi üçün bir sıra addımlar atılmalıdır:
Kamran Əsədov vurğulayır ki, dövlət qulluğuna qəbulun effektivliyi yalnız sistemin təkmilləşdirilməsi ilə deyil, həm də təhsilin səviyyəsi ilə bağlıdır:
“Dövlət qulluğu üçün namizədlər yüksək səviyyəli təhsil almalı və idarəçilik bacarıqlarını inkişaf etdirməlidir. Universitetlərdə idarəetmə, hüquq və iqtisadiyyat ixtisasları üzrə tədris proqramları praktiki biliklərə əsaslanmalıdır.”
Sonda Kamran Əsədov qeyd edir ki, dövlət qulluğuna qəbul qaydalarının beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılması Azərbaycanın idarəetmə sisteminin inkişafı üçün mühüm addım olacaq:
"Effektiv dövlət idarəçiliyi üçün şəffaf və ədalətli kadr seçimi sistemi yaradılmalıdır. Bu, yalnız dövlət qulluğunda çalışanların keyfiyyətini artırmaqla qalmayacaq, həm də cəmiyyətin idarəetmə proseslərinə olan inamını gücləndirəcək. Biz qlobal standartlara uyğunlaşaraq həm rəqabətqabiliyyətli kadrlar yetişdirməli, həm də idarəçilikdə müasir yanaşmaları tətbiq etməliyik."
Bəhman Hüseynli