Məktəbdaxili qiymətləndirmə prosesi təhsilin keyfiyyətinin təmin olunmasında və şagirdlərin fərdi inkişafının izlənməsində mühüm rol oynayır. Düzgün planlaşdırılmış qiymətləndirmə, yalnız şagirdlərin akademik nailiyyətlərini ölçməklə kifayətlənmir, həm də onların sosial-emosional və davranış bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün bir alətə çevrilir.

Qiymətləndirmə niyə vacibdir?

Məktəbdaxili qiymətləndirmə təlim prosesinin ayrılmaz hissəsidir və bir sıra məqsədlərə xidmət edir:

1. Fərdi yanaşma: Şagirdlərin güclü və zəif tərəflərini müəyyənləşdirərək fərdi inkişaf planları hazırlamağa kömək edir.
2. Təhsilin keyfiyyətinin artırılması: Müəllimlərə öz tədris metodlarını təkmilləşdirmək üçün geribildirim təqdim edir.
3. Məqsədlərin müəyyənləşdirilməsi: Şagirdlər və valideynlər üçün təlim prosesinin nəticələrini daha şəffaf edir.

Effektiv qiymətləndirmə üçün planlaşdırma addımları

1. Qiymətləndirmə məqsədlərinin müəyyənləşdirilməsi

Qiymətləndirmə prosesinin ilkin mərhələsi onun məqsədinin dəqiq müəyyən edilməsidir. Məktəblər qərar verməlidir:

• Akademik bacarıqların yoxlanılması üçün istifadə ediləcəkmi?
• Sosial-emosional inkişafın dəyərləndirilməsinə yönələcəkmi?
• Şagirdlərin gələcək karyera və təhsil yollarının planlaşdırılmasında rol oynayacaqmı?

2. Qiymətləndirmə metodlarının seçilməsi

Məktəbdaxili qiymətləndirmədə istifadə edilə biləcək əsas metodlar:

• Formativ qiymətləndirmə: Müəllimlər dərs prosesində şagirdlərin davamlı inkişafını izləmək üçün tətbiq edir.
• Summativ qiymətləndirmə: Tədris mövsümünün sonunda şagirdlərin ümumi nailiyyətini qiymətləndirir.
• Diagnostik qiymətləndirmə: Şagirdlərin başlanğıc səviyyəsini müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunur.
• Özünüqiymətləndirmə və həmyaşıdların qiymətləndirməsi: Şagirdlərə öz bilik və bacarıqlarını qiymətləndirmək imkanı verir.

3. Müasir texnologiyaların tətbiqi

Rəqəmsal platformalar məktəbdaxili qiymətləndirməni daha səmərəli edir. Onlayn testlər, mobil tətbiqlər və bulud əsaslı sistemlər müəllimlərə məlumatları toplamaq və analiz etmək imkanı yaradır. Bu, qiymətləndirmə prosesini daha şəffaf və dəqiq edir.

4. Qiymətləndirmə qrafikinin hazırlanması

Qiymətləndirmənin ardıcıllığını planlaşdırmaq vacibdir. Hər tədris ilinin əvvəlində məktəbdaxili qiymətləndirmə qrafiki tərtib olunmalı, bu qrafik şagirdlərə, müəllimlərə və valideynlərə çatdırılmalıdır.

5. Geribildirim və analiz

Şagirdlərin qiymətləndirilməsindən sonra onların nəticələri müzakirə edilməlidir. Geribildirim həm şagirdlərə özlərini inkişaf etdirmək üçün imkan verir, həm də müəllimlərə öz tədris metodlarını yenidən nəzərdən keçirmək imkanı yaradır.

Qiymətləndirmə planlaşdırmasının çağırışları

Qiymətləndirmənin uğurlu tətbiqi üçün bir sıra problemlər nəzərə alınmalıdır:

• Müəllimlərin hazırlığı: Müəllimlərin qiymətləndirmə metodları üzrə təlim keçməsi vacibdir.
• Objektivlik: Qiymətləndirmədə şəxsi münasibətlərin təsirini azaltmaq üçün standart meyarlar hazırlanmalıdır.
• Vaxt və resurs çatışmazlığı: Effektiv qiymətləndirmə planlaşdırılması əlavə vaxt və resurs tələb edir.

Məktəbdaxili qiymətləndirmə prosesi təhsilin inkişafına mühüm töhfə verir. Düzgün planlaşdırma və müasir yanaşmalarla bu proses həm şagirdlərin inkişafını izləmək, həm də təhsil keyfiyyətini artırmaq üçün güclü vasitəyə çevrilə bilər. Məktəblər bu sahədə innovativ metodları tətbiq edərək, daha şəffaf və səmərəli qiymətləndirmə sistemləri qurmalıdırlar.

Effektiv qiymətləndirmə, yalnız nəticələri deyil, həm də öyrənmə prosesini yaxşılaşdırır və şagirdlərin həm akademik, həm də sosial-emosional inkişafını təmin edir. Bu, gələcək nəslin daha bilikli və hazırlıqlı olmasına zəmin yaradan əsas addımlardan biridir.

Bəhman Hüseyn