Bu gün təhsil sahəsində yalnız akademik uğurlar deyil, eyni zamanda şagirdlərin və müəllimlərin emosional rifahı da önəmlidir. Emosional mühitin düzgün təşkili həm akademik performansı artırır, həm də sosial və emosional bacarıqların inkişafına şərait yaradır. Müasir təhsil yanaşmaları emosional mühitin təşkili üçün bir sıra metodların istifadəsini zəruri edir.

Emosional mühitin təşkilinin əhəmiyyəti

Tədqiqatlar göstərir ki, sağlam emosional mühit:

1. Şagirdlərin dərsə marağını artırır.
2. Stressi azaldır və özünəinamı gücləndirir.
3. Yaradıcı düşüncə və problem həll etmə bacarıqlarını stimullaşdırır.
4. Məktəbdə və sinifdə qarşılıqlı hörmət və empatiya mühitini gücləndirir.

Tətbiq oluna bilən metodlar:

1. Duyğu tənzimləmə məşqləri

Şagirdlərə öz emosiyalarını tanıma və tənzimləməyi öyrətmək məqsədilə xüsusi fəaliyyətlər keçirilə bilər. Məsələn:

• "Hisslər Günü" layihələri: Şagirdlər gündəlik olaraq öz hisslərini yazır və ya təsvir edir.
• Mindfulness məşqləri: Dərin nəfəs alma və diqqət mərkəzləşdirmə texnikaları.

2. Dəstəkçi sinif iqlimi yaratmaq

Müəllimlər və şagirdlər arasında müsbət münasibətlərin qurulması vacibdir. Bunun üçün:

• Qrup fəaliyyətləri zamanı komanda ruhu aşılanmalıdır.
• Şagirdlərin şəxsi uğurları tanınmalı və qeyd olunmalıdır.
• Tənqid deyil, konstruktiv rəy mədəniyyəti formalaşdırılmalıdır.

3. Empatiyanın gücləndirilməsi

Məktəblərdə empatiya təlimlərinə daha çox diqqət ayrılmalıdır. Şagirdlər bir-birinin hisslərinə hörmət etməyi və fərqli perspektivləri qiymətləndirməyi öyrənməlidir. Rol oyunları və həssas mövzuların müzakirəsi bu istiqamətdə effektivdir.

4. Təhsil məkanlarının uyğunlaşdırılması

Sinif otaqlarının dizaynı və rəng palitrası emosional vəziyyətə təsir edir. Rahat oturacaqlar, təbii işıqlandırma və sakitləşdirici rənglər müsbət təsir göstərir. Həmçinin, istirahət zonalarının yaradılması da faydalıdır.

5. Müəllimlərin emosional savadlılığı

Müəllimlər öz emosional vəziyyətlərini idarə edə bilməli və şagirdlərlə açıq ünsiyyət qurmağı bacarmalıdırlar. Bunun üçün müəllimlər üçün xüsusi təlimlər və seminarlar təşkil oluna bilər.

6. Pozitiv psixologiyanın inteqrasiyası

Məktəblərdə pozitiv psixologiya yanaşmalarını tətbiq etmək faydalıdır. Təşəkkür və minnətdarlıq günləri, "Müsbət Düşüncə" divarları və motivasiya edən sözlər sinifdə emosional enerjini artırır.

Emosional mühitin təşkili yalnız bir qayda və ya metoddan ibarət deyil, hərtərəfli yanaşma tələb edir. Şagirdlərin emosional və sosial inkişafına yönəlmiş strategiyalar, sağlam təhsil mühitinin yaradılmasına kömək edərək onların potensialını maksimum dərəcədə açmağa imkan verir. Təhsil müəssisələrinin rəhbərliyi və müəllimlər bu mövzuya diqqət yetirməklə həm şagirdlərin, həm də cəmiyyətin gələcəyinə müsbət təsir göstərə bilərlər.

Kamran Əsədov