Müasir dövrdə məktəblilərin telefonlardan istifadəsi, həm pozitiv, həm də neqativ təsirləri ilə geniş müzakirə olunur. Təhsil eksperti Kamran Əsədov bu mövzuda geniş təhlil apararaq, telefon istifadəsinin məktəb yaşındakı uşaqların təhsili və inkişafı üzərindəki təsirlərini qiymətləndirir.

Məktəblilər üçün telefonlar, təhsildə əhəmiyyətli bir vasitə rolunu oynaya bilər. Birincisi, telefonlar şagirdlərə məlumat əldə etmək, öyrənmə resurslarına daxil olmaq və müxtəlif tədris proqramlarından istifadə etmək imkanı verir. Məsələn, ABŞ-da bir çox məktəblərdə telefonların istifadəsi, şagirdlərin dərslərdə interaktivliyini artırmaq üçün təşviq olunur. “Mobil texnologiyalar, tələbələrin öyrənmə prosesinə daha aktiv şəkildə cəlb edilməsinə kömək edir,” – deyə Nyu York Universitetinin professoru David Pariser bildirir.

İkincisi, telefonlar, məktəblilər arasında əlaqəni gücləndirir. Sosial şəbəkələr vasitəsilə, şagirdlər sinif yoldaşları ilə daha asan ünsiyyət qura bilirlər. Bu, onların dostluq münasibətlərini inkişaf etdirir və sosial bacarıqlarını artırır. Finlandiyada isə məktəblər, telefonları müsbət şəkildə istifadə etməyə təşviq edərək, şagirdlərin birlikdə öyrənməsini və əməkdaşlığını artırır.

Ancaq telefon istifadəsinin mənfi tərəfləri də var. İlk növbədə, diqqət dağıdılması, telefonların məktəb mühitində istifadəsinin ən böyük risklərindən biridir. Araşdırmalar göstərir ki, mobil telefonlar, şagirdlərin dərs zamanı diqqətini yayındıraraq, onların akademik performansını aşağı sala bilər. “Tədqiqatlar, telefon istifadəsinin şagirdlərin öyrənmə qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azalda biləcəyini göstərir,” – deyə İngiltərənin Şimal-Şərqi Universitetinin professoru Lucy Smith qeyd edir.

Bundan əlavə, telefonlar, uşaqlar arasında sosial təcridə səbəb ola bilər. Şagirdlər, real dünyadakı münasibətlərdən daha çox virtual dünyada vaxt keçirərək, sosial bacarıqlarını itirə bilərlər. Avstraliya məktəblərində aparılan bir araşdırma, şagirdlərin telefon istifadəsinin artmasının, onların real ünsiyyət bacarıqlarında azalma ilə əlaqəli olduğunu aşkar etdi.

Dünya miqyasında telefon istifadəsi ilə bağlı yanaşmalar müxtəlifdir. Məsələn, Cənubi Koreya, telefonların məktəbdə istifadəsini qadağan edən ölkələrdən biridir. Bu, müəllimlərin dərsə olan diqqətini artırmaq və şagirdlərin akademik müvəffəqiyyətini yüksəltmək məqsədini güdür. Bu yanaşma, məktəblilərin diqqətini yayındırmamaq üçün əhəmiyyətli bir addım kimi qiymətləndirilir.

Digər tərəfdən, Danimarkada məktəblərdə telefonların istifadəsi aktiv şəkildə təşviq edilir. Burada müəllimlər, telefonları dərslərdə interaktivlik üçün istifadə edərək, şagirdlərin öyrənmə prosesini maraqlı hala gətirirlər. “Texnologiyanın düzgün istifadəsi, məktəb mühitində müsbət dəyişikliklərə səbəb ola bilər,” – deyə Danimarka Təhsil Nazirliyi bildirir.

Məktəblilərin telefon istifadəsi, həm müsbət, həm də mənfi tərəfləri olan bir fenomen olaraq, təhsil sistemində müzakirə edilməyə davam edir. Kamran Əsədov, telefonların düzgün və balanslı istifadəsinin vacibliyini vurğulayaraq, məktəblərdə mobil texnologiyaların inteqrasiyasının, şagirdlərin akademik və sosial inkişafında mühüm rol oynaya biləcəyini bildirir. Düzgün yanaşma ilə, telefonlar, məktəblilərin təhsilini daha da irəlilətmək üçün faydalı bir alətə çevrilə bilər.

Bəhman Hüseynli