Təhsil sahəsində güzəştlər və dəstək tədbirləri tələbələrin akademik uğurlarına, motivasiyalarına və ümumilikdə cəmiyyətin təhsilə yanaşmasına ciddi təsir göstərir. Tələbələrə ediləcək güzəştlərin müsbət nəticələri müxtəlif aspektlərdə özünü göstərə bilər və bu proses təkcə fərdi inkişafı deyil, həm də ölkənin təhsil sisteminin güclənməsini hədəfləyir. Bu məsələ ətrafında fikirlərimi bölüşərək əsas təsirlərə toxunmaq istəyirəm.

Əvvəla, tələbələrə ediləcək maliyyə güzəştləri təhsilin əlçatanlığını artıracaq. Xüsusilə aztəminatlı tələbələr üçün təhsil haqlarının və digər maddi xərclərin azalması onların ali təhsil almaq imkanlarını genişləndirəcək. Güzəştlər sayəsində bu tələbələr təhsil almaq üçün böyük maneələrlə üzləşməyəcək, bu da gələcəkdə ölkədə daha çox ixtisaslı və təcrübəli kadrların yetişməsinə zəmin yaradacaq. Tələbələrin təhsilə əlçatanlığı artdıqca, onların karyera imkanları da genişlənəcək.

İkinci əsas məqam tələbələrin dərslərinə fokuslanma imkanının artmasıdır. Hal-hazırda, bir çox tələbə maddi problemlər səbəbindən təhsilini davam etdirə bilmək üçün əlavə işlərdə çalışmaq məcburiyyətində qalır. Bu, onların dərslərə olan maraqlarını və akademik nailiyyətlərini azaldır. Güzəştlər tələbələrin öz təhsillərinə daha çox vaxt və enerji ayırmalarına imkan verəcək, bu da nəticə etibarilə onların akademik göstəricilərinin yaxşılaşmasına səbəb olacaq.

Güzəştlər həmçinin tələbələr arasında sosial bərabərliyi təmin edəcək. Təhsildə bərabərlik prinsipi cəmiyyətin sağlam inkişafının əsas dayaqlarından biridir. Tələbələr arasında olan maddi fərqlər, bəzən təhsil nailiyyətlərində də öz əksini tapır. Güzəştlər bu fərqləri aradan qaldırmağa və hər bir tələbəyə eyni səviyyədə təhsil almaq üçün imkan yaratmağa kömək edəcək. Sosial ədalət baxımından bu addım çox vacibdir, çünki təhsil hər kəsin bərabər şəkildə faydalana biləcəyi bir hüquq olmalıdır.

Bundan əlavə, güzəştlər təhsilin keyfiyyətinə də müsbət təsir göstərəcək. Tələbələr maliyyə problemləri barədə narahatlıq keçirmədikləri zaman dərslərinə daha çox diqqət ayırır, əlavə bilik və bacarıqlar qazanmağa çalışırlar. Tədris prosesinə bu cür fəal yanaşma nəticədə təhsil müəssisələrinin akademik səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olur. Universitetlər də tələbələrin inkişafına daha çox diqqət yetirir, çünki onlar özlərini maliyyə vəsaiti baxımından daha stabil hiss edirlər.

Güzəştlərin tətbiqi cəmiyyətin təhsilə olan münasibətini də dəyişəcək. Maliyyə dəstəklərinin artması valideynlər və tələbələr arasında təhsilin dəyəri və əhəmiyyəti barədə daha çox dərk etməyə gətirib çıxaracaq. Bu da uzunmüddətli perspektivdə təhsilin prioritet sahə kimi qəbul edilməsinə və cəmiyyətin təhsilli, bilikli şəxslərə daha çox önəm verməsinə şərait yaradacaq. Təhsilə olan münasibətin bu şəkildə dəyişməsi gələcəkdə daha çox tələbənin ali təhsilə yönəlməsinə və ümumiyyətlə təhsil səviyyəsinin yüksəlməsinə kömək edəcək.

Sonda qeyd etməliyəm ki, tələbələrə edilən güzəştlər yalnız maddi dəstək kimi görünməməlidir. Bu, təhsil sistemində daha dərin və genişmiqyaslı bir dəyişiklikdir. Tələbələr üçün yaradılacaq bu güzəştlər, onların motivasiyasını artırmaqla yanaşı, ölkənin təhsil strategiyasının daha dayanıqlı və inkişaf yönümlü olmasına təkan verəcək. Güzəştlərin düzgün tətbiqi ölkənin gələcək kadr potensialını formalaşdırmağa, təhsilin dəyərini artırmağa və cəmiyyətin ümumi rifahına ciddi töhfə verə bilər.

Kamran Əsədov

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Təhsildə Təhlil və Kommunikasiyalar Mərkəzinin direktoru