Müasir təhsil sistemi yalnız yüksək akademik göstəricilər tələb etmir, eyni zamanda, müəllimlərin özlərinə inamını və peşəkar güvənini gücləndirməyi də önəmli hesab edir. Təhsil Tədqiqatçısı Bəhman Hüseynli qeyd edir ki, müəllimlərin özlərinə güvəni təhsil prosesinin keyfiyyətinə birbaşa təsir edir. “Bir müəllimin özünə inamı yoxdursa, şagirdlər üzərində təsiri də məhdudlaşır. Təhsil yalnız bilik ötürmək deyil, həm də şəxsiyyət formalaşdırmaqdır. Özünə güvənən müəllim daha çox nümunə ola bilir,” deyə o bildirir.
Azərbaycanda aparılan müşahidələr göstərir ki, bir çox müəllimlər peşəkar fəaliyyətləri zamanı özünə inamla bağlı çətinliklərlə üzləşir. 2023-cü ildə Dövlət İmtahan Mərkəzinin həyata keçirdiyi müəllim sertifikasiyası imtahanlarında iştirak edən müəllimlərin təxminən 25%-i gözlənilən nəticələri əldə edə bilməyib. Bu göstəricilər, Hüseynlinin fikrincə, müəllimlərin öz bilik və bacarıqlarına olan güvəninin zəifliyindən qaynaqlanır.
Dünya təcrübəsi müəllimlərin özünə inamını gücləndirmək üçün müxtəlif yanaşmalar təqdim edir. Məsələn, Finlandiyada müəllimlərin hazırlıq mərhələsi uzunmüddətli və əhatəli təlimlərdən ibarətdir. Onlar yalnız pedaqogika deyil, həm də psixologiya və kommunikasiya bacarıqlarını inkişaf etdirir. Bu sistem müəllimlərin həm peşəkar, həm də şəxsi güvənini artırır. Finlandiya Təhsil Nazirliyinin 2021-ci il hesabatına görə, bu yanaşma müəllimlərin 90%-dən çoxunun işlərindən məmnun olduğunu göstərir.
Bəhman Hüseynli qeyd edir ki, Azərbaycanda müəllimlərə dəstək proqramlarının genişləndirilməsi vacibdir. “Biz müəllimlərimizə yalnız tədris materialı təqdim etməklə kifayətlənməməliyik. Onlara davamlı olaraq psixoloji dəstək göstərilməli, özlərini peşəkar cəhətdən inkişaf etdirə biləcəkləri mühit yaradılmalıdır. Bu gün müəllimlərin çoxu texnologiya ilə ayaqlaşmaqda çətinlik çəkir. Halbuki, müasir dünyada rəqəmsal bacarıqlar müəllim peşəkarlığının əsas tərkib hissəsidir,” deyə o bildirir.
Statistik məlumatlar göstərir ki, müəllimlərin özlərinə inamı ilə onların peşəkar inkişaf imkanları arasında birbaşa əlaqə var. 2022-ci ildə Azərbaycan müəllimləri arasında aparılan sorğuya görə, respondentlərin 60%-i peşəkar təlimlərin kifayət qədər olmadığını, 45%-i isə müasir texnologiyaların tədrisdə istifadəsinə dair təlimlərin çatışmazlığını bildirib. Bu, müəllimlərin özlərini yenilənmiş bilik və bacarıqlarla təmin etməkdə çətinlik çəkdiyini göstərir.
Dünya Bankının məlumatlarına görə, 2000-ci ildən bəri Koreya Respublikası müəllimlərin peşəkar inkişafını artırmaq üçün təxminən 1.5 milyard dollar vəsait xərcləyib. Bu investisiya sayəsində Koreyada müəllimlərin özlərinə inam səviyyəsi 85%-dən 95%-ə yüksəlib. Hüseynli bildirir ki, Azərbaycanda da müəllimlərin davamlı təlimlərə cəlb olunması üçün dövlət proqramları genişləndirilməlidir.
“Özünə güvənən müəllim daha yaradıcı, təşəbbüskar və motivasiyaedici olur. Təhsil sistemi müəllimlərə yalnız tədris materialı təqdim etməklə kifayətlənməməli, onların şəxsi inkişafına da dəstək verməlidir. Bu həm şagirdlərin, həm də ümumilikdə təhsil sisteminin inkişafına təkan verəcək,” deyə Hüseynli vurğulayır.
Sonda qeyd etmək lazımdır ki, müəllimlərdə özünə inamın gücləndirilməsi yalnız təhsil sisteminin deyil, həm də cəmiyyətin məsuliyyətidir. Onlara hörmətlə yanaşmaq, maddi və mənəvi dəstək göstərmək, peşəkar inkişaf imkanlarını genişləndirmək müəllimlərin güvən hissinin artmasına səbəb olacaq. Güclü müəllimlər isə güclü gələcək üçün ən vacib faktordur.