İnteqrasiya həftəsindən sonra bütün səviyyələrdə məktəblərin açılması ilə bir çox valideynlər üçün yeni imtahan başlayıb. Mütəxəssislər uzun tətildən sonra məktəbə getmək istəməyən və uyğunlaşma problemi olan şagirdlərin öhdəsindən gəlməyə çalışan valideynlərə xəbərdarlıq edir ki, ailənin narahatlıq səviyyəsi uşağın məktəbə uyğunlaşmasını çətinləşdirir.

Tehsil.biz bu barədə türk medyasına istinadən xəbər verir.

Yay tətilində məktəb sistemi tamamilə dəyişən şagirdlər və ilk dəfə məktəb qapısından içəri girən balacaların bəzi valideynləri üçün çətin günlər başlayıb.

Uşaqlarda görülə bilən məktəb fobiyası, yəni məktəbəgetmə təlaşı vəziyyəti ilə bağlı Ege Universiteti Təhsil Fakültəsi Rəhbərlik və Psixoloji Məsləhətçilik Bölümü Müəllim Prof. Dr. Zeynep Cihangir Çankaya məktəbə yeni başlayan uşaqların uyğunlaşma prosesinin iki-üç həftə çəkə biləcəyini ifadə edərək bildirib ki, bu müddət ərzində uşaqlar məktəbi fiziki cəhətdən tanıyır, müəllimləri və dostları ilə görüşürlər:

"Məktəbdəki nizam-intizamı başa düşürlər. Təhsil səviyyəsi dəyişən uşaqlar da oxşar prosesdən keçirlər. Çünki ibtidai təhsil, ikinci səviyyə və ali məktəblər bir-birindən fərqli strukturlara malikdir. Bu, çox vaxt diqqətdən kənarda qalır və 6-cı sinifə və ya orta məktəbə başlayan bir uşağın narahat olduğu düşünülmür. Hətta həyəcanı da şişirtmək olar. Unudulmamalıdır ki, hər yaş qrupunun istənilən yeni mühitə uyğunlaşması üçün vaxt lazımdır”.

Məktəb haqqında davamlı olaraq danışmayın

Uşaqlarda bu narahatlıqların yaranmasının ən böyük səbəbi onların xasiyyətləridir. Narahat, çətin əsəbləşən uşaqların məktəbə uyğunlaşması üçün daha çox vaxt lazım ola bilər. İkinci səbəb valideyn-övlad münasibətləridir. Xüsusən də ana ilə uşaq arasında asılı münasibət varsa, uşaq öz muxtariyyətini inkişaf etdirməmişsə, valideynlərindən ayrılmaqda çətinlik çəkir. Valideynlər övladlarının məktəbə başlaması ilə bağlı çox narahatdırsa, uşağın məktəbə başlaması evdə bir problemdirsə, narahatlıq uşağa da əks olunur. Uşağın yaratdığı məktəb qavrayışı başqa bir amil ola bilər. Uşaq məktəbi çətinlik çəkəcəyi, sərt qaydaların və cəzaların olacağı bir mühit kimi qəbul edərsə, uyğunlaşmaq çətin olar.

Bunlara diqqət edin:

- Əvvəlcə onun zamanla məktəbə uyğunlaşacağını qəbul et, sonra ona de;

- Onlara yeni mühitlərin hamını bir az narahat etməsinin normal olduğunu izah edin;

- Məktəb haqqında faktiki məlumat verin. Sanki çox xoşunuza gələcək, çoxlu dostunuz olacaq kimi inandırmağa çalışdığınızı əks etdirən şişirdilmiş ifadələrdən qaçın;

- Uyğunlaşma prosesində çətinlik çəkirsə, onu müəllim və məktəbin psixoloji məsləhətçisi ilə danışmağa yönəldin;

- “Müəllim əsəbiləşər, ağlasan, səni körpə zənn edərlər” kimi hisslərinizi boğacaq sözlər söyləməyin;

- Həftəsonlarını məktəb haqqında danışmağa sərf etməyin. Daim məktəbdən danışmaq onun uyğunlaşmasını asanlaşdırmır, əksinə müqavimət yaradır.

Həddindən artıq qoruyucu olmayın

- Ana ünsiyyətcildirsə, uşaq məktəbə daha tez uyğunlaşır. Araşdırmalar göstərir ki, güclü sosial bacarıqlara malik valideynlərin uşaqları yeni mühitlərə daha asan uyğunlaşırlar;

- Erkən başlayan uşaqların məktəbə uyğunlaşmasında üstünlüyü var. Xüsusilə 3-4 yaşında məktəbə başlayan uşaqlar qaydalara daha asan alışırlar. Uzun müddətdir evinin rahatlığında olan və dərsə gec başlayan uşaqlar məktəb qaydalarında, hətta erkən yatıb tez oyanmaqda çətinlik çəkirlər;

- Anası ilə etibarlı bağlılığı olan uşaqlar məktəbə daha asan uyğunlaşırlar. Anasına qarşı narahat bir bağlılığı olan uşaqlar məktəbə uyğunlaşmaqda çətinlik çəkə bilərlər. Bu nöqtədə ana və uşaq arasındakı əlaqəni bərpa etmək üçün peşəkar dəstəyə ehtiyac ola bilər. Bu bağlanma tərzi yaşlı yaşlarda da təsirli ola bilər.

Etibarsız uşaq narahatdır

- Dinc və balanslı valideynlərlə sağlam mühitdə böyüyən, müstəqilliyi və təşəbbüskarlığı dəstəklənən uşaqlar məktəbə daha asan uyğunlaşırlar. Gərgin bir mühitdə böyüyən uşaq bir çox yerdə, o cümlədən məktəbdə təhlükəsiz olmadığına inanır, narahatlıq hiss edir;

- Ünsiyyətcil müəllim uşağın harmoniyasına müsbət təsir göstərir. Müəllim tərəfindən təmin edilən qəbuledici və təsəlliverici müsbət atmosfer uyğunlaşma prosesini asanlaşdırır;

- Uşağın muxtariyyətini nəzərə alan ailələr həddindən artıq qorunmaq əvəzinə onun uyğunlaşmasına dəstək verirlər.

Məktəbli ləvazimatlarını uşağın zövqünə uyğun seçin

- İşləyən valideynlərin uşaqları məktəbə uyğunlaşmaqda daha uğurlu olur. Valideynləri ilə evdən çıxan uşaq evdə heç kimin olmadığını bilir və məktəbi daha rahat qəbul edir;

- Valideynlərin məktəbə müsbət münasibəti uyğunluğa müsbət təsir edir. Əgər məktəb və ya müəllim haqqında mənfi intuisiyalarınız varsa, uşaq məktəbə uyğunlaşmaqda çətinlik çəkir. Ona görə də ailədə məktəb haqqında danışarkən müsbət dildən istifadə edilməlidir;

- Məktəblə ev arasındakı məsafənin uzunluğu azyaşlı uşaqların adaptasiyasına mənfi təsir göstərir. Evinə çata bilməyəcəyini hiss edən uşaq daha çox narahatlıq və qorxu yarada bilər;

- Dəftərxana ləvazimatlarının uşağın zövqünə uyğun seçilməsi uşağın adaptasiyasını asanlaşdırır. Uşağı həvəsləndirir və narahatlığı azaldır.