Azərbaycan və Qazaxıstanın təhsil sistemlərinin oxşar və fərqli cəhətləri var.
Tehsil.biz bəzi araşdırmalara əsasən onların təhsil sistemlərinin müxtəlif aspektlərinin müqayisə edib:
1. Təhsilin strukturu və səviyyələri:
- Azərbaycan: Azərbaycanda təhsil sistemi ibtidai, orta və ali səviyyələrə bölünən 12 illik struktura uyğundur. Buraya ibtidai təhsil (1-4-cü siniflər), orta təhsil (5-9-cu siniflər) və tam orta məktəb (10-11-ci siniflər) daxildir.
- Qazaxıstan: Qazaxıstanda təhsil sistemi də ibtidai, orta və ali səviyyələri əhatə edən 12 illik struktura uyğundur. Buraya ibtidai təhsil (1-4-cü siniflər), əsas orta təhsil (5-9-cu siniflər) və tam orta təhsil (10-12-ci siniflər) daxildir.
2. Kurikulum və fənlər:
- Azərbaycan: Azərbaycanda kurrikuluma Azərbaycan dili, riyaziyyat, təbiət elmləri, sosial elmlər, xarici dillər və bədən tərbiyəsi daxil olmaqla bir sıra fənlər daxildir. Orta məktəbdə şagirdlər ümumi təhsil, təbiət elmləri, humanitar və ya texniki və peşə təhsili kimi müxtəlif akademik istiqamətlərdən birini seçə bilərlər.
- Qazaxıstan: Qazaxıstanda kurikulum qazax və rus dilləri, riyaziyyat, təbiət elmləri, sosial elmlər, xarici dillər və bədən tərbiyəsi kimi fənləri əhatə edir. Tam orta səviyyədə şagirdlər elm, humanitar və ya texniki və peşə təhsili kimi ixtisasları seçə bilərlər.
3. Tədris dili:
- Azərbaycan: Məktəblərdə Azərbaycan dili əsas tədris dilidir, lakin bəzi məktəblərdə bəzi fənlər rus və ya ingilis dilində tədris oluna bilər.
- Qazaxıstan: Qazax və rus dilləri məktəblərdə rəsmi tədris dilləridir. Tədris dili bölgədən və məktəbin növündən asılı olaraq dəyişə bilər.
4. Qiymətləndirmə:
- Azərbaycan: Azərbaycanda qiymətləndirmə sistemi adətən müntəzəm imtahanlar, testlər və viktorinalardan ibarətdir. Qiymətlər 5 ballıq sistemlə verilir, 5 ən yüksək qiymətdir.
- Qazaxıstan: Qazaxıstanda qiymətləndirmə metodlarına imtahanlar, testlər və sinifdə iştirak daxildir. Qiymətlər 12 ballıq sistemlə verilir, 12 ən yüksək qiymətdir.
5. Ali təhsil:
- Azərbaycan: Azərbaycanda bakalavr və magistratura və doktorantura proqramları təklif edən bir neçə universitet və ali təhsil müəssisəsi var. Bəzi məşhur universitetlər arasında Bakı Dövlət Universiteti, ADA Universiteti və Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti var.
- Qazaxıstan: Qazaxıstanda həmçinin Əl-Farabi adına Qazax Milli Universiteti, Qazaxıstan-Britaniya Texniki Universiteti və Nazarbayev Universiteti kimi çoxsaylı universitetlər və ali təhsil müəssisələri var.
6. Beynəlxalq əməkdaşlıq:
- Azərbaycan: Azərbaycan təhsil sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıqda fəal iştirak edib. O, müxtəlif mübadilə proqramlarında iştirak edir, xarici universitetlərlə əməkdaşlıq edir və beynəlxalq tələbə mobilliyini təşviq edir.
- Qazaxıstan: Eynilə, Qazaxıstan da təhsil sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsinə diqqət yetirib. O, dünya üzrə universitetlərlə tərəfdaşlıq əlaqələri qurub, beynəlxalq tələbələrə təqaüdlər təklif edir və akademik mübadilələri təşviq edir.
Müqayisədən də göründüyü kimi demək olarki iki ölkənin təhsil sistemi və forması eynidir. Bunun səbəbi əlbəttəki uzun illər bir ittifaqda təmsil olunmaları olmuşdur.
Kənan Nağıbəyli