Bir həftəlik qış tətili şagirdlər üçün həm istirahət, həm də özünü inkişaf etdirmək baxımından unikal fürsətlər təqdim edir. Təhsil eksperti Kamran Əsədov vurğulayır ki, qısa müddətli tətillər şagirdlərin zehni və fiziki sağlamlığı üçün vacibdir, lakin bu günlər düzgün planlaşdırılmadıqda faydasız keçə bilər. Tətilin əsas məqsədi yalnız dincəlmək deyil, həm də şəxsi maraqlara vaxt ayırmaq, yeni biliklər əldə etmək və ailə ilə keyfiyyətli vaxt keçirmək olmalıdır.

Azərbaycanın təhsil reallıqları nəzərə alındıqda, Kamran Əsədov bildirir ki, əksər şagirdlər tətillərini əsasən texnologiya və sosial media ilə keçirir, bu isə onların sosial və intellektual inkişafına töhfə vermir. “Statistikaya görə, ölkəmizdə məktəbyaşlı uşaqların 70%-dən çoxu boş vaxtlarını əsasən telefon və kompüter qarşısında keçirir. Bu, həm sağlamlığa zərər vurur, həm də tətilin səmərəli keçməsinə mane olur” – deyə Əsədov qeyd edir.

Dünya təcrübəsi göstərir ki, tətillər zamanı balanslaşdırılmış bir yanaşma həm şagirdlərin təhsilinə, həm də sosial inkişafına müsbət təsir göstərir. Finlandiya və Estoniya kimi qabaqcıl təhsil sistemlərinə malik ölkələrdə tətillər şagirdlərin fərdi inkişafına yönəldilmiş xüsusi proqramlarla müşayiət olunur. Məsələn, Finlandiyada tətillər zamanı kitab oxuma proqramları təşkil olunur, uşaqlar müxtəlif maraq dairələri üzrə fəaliyyətlərə cəlb edilir. Estoniyada isə şagirdlər üçün açıq hava fəaliyyətləri və elmi tədqiqat layihələri keçirilir. Bu yanaşmalar şagirdlərin tətillərdən daha çox faydalanmasına imkan verir.

Kamran Əsədovun fikrincə, Azərbaycanın şagirdləri də qış tətilində həm öyrənmə, həm də əyləncə arasında düzgün balansı qurmalıdırlar. Ekspert bildirir: “Bir həftəlik qış tətili şagirdlərin əvvəlki təhsil yükünü analiz etməsi və gələcək planlarını qurması üçün yaxşı fürsətdir. Ancaq bu, tətillərini tamamilə dərslərə həsr etməli olduqları anlamına gəlmir. Əsas məqsəd, onların maraqlarına uyğun fəaliyyətlərə vaxt ayıraraq dincəlmələrini təmin etməkdir.”

Tətildə şagirdlər aşağıdakıları edə bilərlər:

1. Oxuma vərdişlərini inkişaf etdirmək. Təhsil eksperti Kamran Əsədov sitat gətirir: “Tətil kitab oxumaq üçün ideal zamandır. Azərbaycanda oxuma mədəniyyətinin aşağı səviyyədə olması narahatlıq doğurur. UNESCO-nun hesabatına görə, Azərbaycanda hər 10 nəfərdən yalnız 2-si mütəmadi olaraq kitab oxuyur. Bu rəqəmləri dəyişmək üçün valideynlər övladlarını tətildə maraqlı və yaşlarına uyğun kitablarla təmin etməlidir.”
2. Yaradıcılıq və fərdi bacarıqlar üzərində işləmək. Əsədov vurğulayır ki, uşaqlar rəsm çəkmək, musiqi ilə məşğul olmaq, şahmat oynamaq və ya yeni bir hobbi öyrənmək kimi fəaliyyətlərə cəlb olunmalıdır. “Dünyada uşaqların 60%-dən çoxu tətillər zamanı yaradıcı fəaliyyətlərə vaxt ayırır. Bu, onların problemləri həll etmə bacarıqlarını və emosional zənginliyini artırır” – deyə o əlavə edir.
3. Ailə ilə birlikdə keyfiyyətli vaxt keçirmək. Tətil ailə bağlarını möhkəmləndirmək üçün əla fürsətdir. Kamran Əsədov bildirir ki, müasir dövrdə valideynlərin çoxu iş səbəbindən uşaqları ilə kifayət qədər vaxt keçirə bilmir. “Tətildə ailə ilə birlikdə gəzintilər, evdə oyunlar oynamaq və ya yemək bişirmək kimi sadə fəaliyyətlər uşaqların psixoloji sağlamlığına müsbət təsir göstərir” – deyə ekspert qeyd edir.
4. Fiziki fəaliyyətə vaxt ayırmaq. Statistikaya görə, Azərbaycanda uşaqların 30%-dən çoxu fiziki aktivlik səviyyəsi aşağı olan qrupda yer alır. Kamran Əsədovun sözlərinə görə, tətil günlərində gəzinti, idman və ya açıq hava oyunları uşaqların sağlamlığı üçün vacibdir. “Fiziki fəaliyyət yalnız bədəni deyil, həm də beyin fəaliyyətini stimullaşdırır” – deyə ekspert vurğulayır.

Azərbaycan təhsilində tətillərin səmərəli təşkili hələ də inkişaf mərhələsindədir. Kamran Əsədov qeyd edir ki, valideynlər və müəllimlər birlikdə uşaqların tətil planlarını qurmaqda onlara dəstək olmalıdır. “Uşaqlar tətilin yalnız istirahət deyil, eyni zamanda yeni biliklər və bacarıqlar əldə etmək üçün bir fürsət olduğunu anlamalıdırlar” – deyə ekspert fikrini yekunlaşdırır.

Nəticə olaraq, qış tətili yalnız dərs kitablarından uzaqlaşmaq deyil, həm də fərdi inkişaf üçün bir fürsətdir. Şagirdlər bu günləri səmərəli keçirərək həm dincələ, həm də öz gələcəklərinə sərmayə qoya bilərlər. Valideynlər isə onlara bu balansı tapmaqda dəstək olmalıdırlar.

Bəhman Hüseynli