Logo

Bloom taksonomiyasının imtahanlarda tətbiqi əlverişlidirmi?

06.01.2025 14:57 105 baxış
IMG

Bloom taksonomiyası tədris məqsədlərinin təşkil edilməsi və qiymətləndirilməsi üçün geniş istifadə olunan bir çərçivədir. Bu taksonomiya, 1956-cı ildə Benjamin Bloom və həmkarları tərəfindən hazırlanıb və öyrənmə proseslərini daha dərindən başa düşmək və tədris fəaliyyətlərini sistemləşdirmək üçün nəzərdə tutulub.

 

Bloom taksonomiyası, xüsusilə imtahan suallarını hazırlamaq və qiymətləndirmək üçün istifadə olunur. Bu çərçivə öyrənmə məqsədlərini altı əsas səviyyəyə ayırır:

1. Bilik (Knowledge)

  • Əsas məlumatların və faktların xatırlanması.
  • Məsələn:

    Tarix dərsində: “Azərbaycan Respublikasının müstəqillik ili nə vaxtdır?”

    Riyaziyyatda: “Pifaqor teoremini ifadə edin.”

2. Anlama (Comprehension)

  • Verilən məlumatı şərh etmək və başa düşmək.
  • Məsələn:

    “Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin elan edilməsinin səbəblərini izah edin.”

    “Bir qrafikin hansı məlumatları təqdim etdiyini təsvir edin.”

3. Tətbiq (Application)

  • Öyrənilən biliklərin real situasiyalara tətbiqi.
  • Məsələn:

    “Pifaqor teoremini istifadə edərək bir üçbucağın hipotenozunu hesablayın.”

    “Azərbaycanın iqtisadi inkişafını dəstəkləyən siyasətləri misal gətirin.”

4. Təhlil (Analysis)

  • Məlumatların strukturunu və münasibətlərini təhlil etmək.
  • Məsələn:

    “Bir şeirin əsas fikrini və poetik vasitələrini təhlil edin.”

    “Azərbaycan və Gürcüstanın təhsil sistemlərinin oxşarlıq və fərqliliklərini müqayisə edin.”

5. Sintez (Synthesis)

  • Müxtəlif məlumatlardan yeni fikir və ya həllər yaratmaq.
  • Məsələn:

    “İqlim dəyişikliklərinin qarşısını almaq üçün bir təhsil proqramı hazırlayın.”

    “Azərbaycanın təhsil sisteminin inkişafı üçün strategiya təklif edin.”

6. Qiymətləndirmə (Evaluation)

  • Məlumat və fikirləri dəyərləndirmək, tənqid etmək və mühakimə etmək.
  • Məsələn:

    “Bir ədəbiyyat əsərini müasir dövrlə əlaqələndirərək müzakirə edin.”

    “Azərbaycanın milli təhsil siyasətinin uğurlarını və məhdudiyyətlərini dəyərləndirin.”

İmtahanlarda bloom taksonomiyasının əhəmiyyəti

  1. Şagirdlərin biliyini hərtərəfli qiymətləndirir: Sadəcə fakt biliklərini yox, həm də tətbiq, təhlil və yaradıcılıq bacarıqlarını ölçür.
  2. Müxtəlif çətinlik səviyyələrində suallar hazırlamağa imkan verir: Həm sadə, həm də kompleks düşüncə tələb edən suallar daxil edilir.
  3. Kurikulum məqsədləri ilə uyğunluq: İmtahanlar tədris məqsədlərini əks etdirir və tədris prosesinə istiqamət verir.

Tətbiq edilən təhsil səviyyəsi

Bloom taksonomiyası bütün təhsil səviyyələrində — ibtidai təhsildən ali təhsilə qədər — tətbiq edilə bilər. Bu, müəllimlərə şagirdlərin öyrənmə səviyyəsini başa düşmək və onların daha yüksək düşünmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün kömək edir.

Xəbər lenti