Təhsil eksperti Kamran Əsədov vurğulayır ki, bu gün əksər universitetlərdə tədris olunan fənlər və proqramlar müasir dövrün tələblərinə cavab vermir. Bu problem yalnız Azərbaycana məxsus deyil, lakin ölkəmizdə bu məsələnin daha da kəskin olduğunu qeyd etmək lazımdır. “Hazırda ali təhsil müəssisələrimizdə bir çox ixtisaslarda tədris proqramları köhnəlmiş yanaşmalara əsaslanır. Tələbələrə 15-20 il əvvəlki biliklər tədris olunur, halbuki əmək bazarının reallıqları tamam fərqlidir,” – deyə Kamran Əsədov bildirir.

Kamran Əsədov qeyd edir ki, Azərbaycan universitetlərinin əksəriyyətində tədris olunan ixtisasların təxminən 70%-i əmək bazarında tələbat görmür. “Məsələn, humanitar sahələrdə tələbələrə köhnə metodlarla dərs keçilir, halbuki dünya universitetlərində artıq bu sahələrdə praktiki bacarıqların inkişafına üstünlük verilir. Digər tərəfdən, texnoloji və informasiya texnologiyaları sahəsində proqramların çoxu müasir tələblərdən geri qalır,” – deyə ekspert əlavə edir.

Statistik göstəricilərdən danışan Kamran Əsədov bildirir ki, Azərbaycanda ali təhsil müəssisələrində tədris olunan proqramların cəmi 30%-i beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılıb. “Müqayisə üçün, Avropa ölkələrində bu göstərici 80%-dən yüksəkdir. Bizim universitetlərdə isə müasir texnologiyaların tətbiqi və praktik biliklərin ötürülməsi çox aşağı səviyyədədir,” – deyə o vurğulayır.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov sitat gətirir ki, dünya təcrübəsində universitetlər əmək bazarı ilə sıx əməkdaşlıq edir. “Məsələn, Almaniyada hər bir ixtisas üzrə tədris proqramları üç ildən bir yenilənir. Tələbələrin təhsil aldıqları müddətdə iş təcrübəsi keçməsi məcburidir. Bu model Azərbaycanda da tətbiq edilməlidir,” – deyə ekspert qeyd edir.

Kamran Əsədov bildirir ki, universitetlərdə dərslərin dövrün tələblərinə cavab verməsi üçün tədris proqramlarının modernləşdirilməsi vacibdir. “Biz təhsildə rəqəmsal transformasiyaya keçməliyik. İT, mühəndislik, robot texnologiyaları və süni intellekt sahələrində ixtisaslar genişləndirilməli və bu sahələrdə təhsil proqramları dünya standartlarına uyğunlaşdırılmalıdır. Təəssüf ki, hazırda tələbələrin yalnız 5%-i bu cür sahələrdə təhsil alır,” – deyə Kamran Əsədov vurğulayır.

Ekspert əlavə edir ki, Azərbaycanın ali təhsil sistemi tələbələrin qlobal əmək bazarına inteqrasiyasını təmin etməkdən uzaqdır. “Məsələn, inkişaf etmiş ölkələrdə tədrisin əsas məqsədi tələbələrin işə hazır kadrlar kimi yetişdirilməsidir. Bizim sistemdə isə tələbələr daha çox nəzəri biliklər alır və bu biliklər praktikada tətbiq olunmur. Nəticədə, məzunların 40%-i ixtisasına uyğun iş tapa bilmir,” – deyə ekspert bildirir.

Sonda Kamran Əsədov qeyd edir ki, universitetlərin modernləşdirilməsi üçün dövlətin və özəl sektorun birgə fəaliyyəti tələb olunur. “Təhsilə ayrılan vəsait artırılmalı, tədris proqramları əmək bazarının tələblərinə uyğunlaşdırılmalı və müəllimlərin peşəkarlığı artırılmalıdır. Əks halda, ali təhsil sistemimiz dövrün tələblərinə cavab verə bilməyəcək və əmək bazarına yararsız kadrlar hazırlayacaq,” – deyə ekspert fikirlərini yekunlaşdırır.

Bəhman Hüseynli