Zaqatala Rayon Mərkəzi Xəstəxanasına bir ay ərzində qızılca simptomları ilə 64 müraciət daxil olub. Güclü yoluxdurma qabiliyyətinə malik olduğu üçün bu rəqəmlər valideynlər arasında narahatlığa səbəb olub. Maraqlıdır, əvvəllər qızılca xəstəliyinin yayılması ilə bağlı məlumatları gec-gec eşidirdik. Bəs son vaxtlar bu xəstəliyin yenidən gündəmə gəlməsinə səbəb nədir? Zaqataladakı yoluxma bütün ölkəni əhatə edə bilərmi?
“Kaspi” qəzeti mövzu ilə bağlı məqalə hazırlayıb:
Vaksinasiya prosesində ciddi yanlışlıq var
Milli Məclisin Səhiyyə komitəsinin üzvü, deputat Müşfiq Məmmədli bildirdi ki, mövsümü olduğu üçün qızılca hazırda qonşu ölkələrdə də özünü göstərir:
“Qızılca uşaq infeksion xəstəlikləri qrupuna aiddir və biz müəyyən dövrlərdə yoluxmanı müşahidə edə bilərik. Amma uşaq infeksion xəstəlikləri, xüsusilə də qızılca ilə mübarizədə vaksinasiya mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Qızılcaya qarşı peyvənd bir və altı yaşında həyata keçirilir. Vaxtilə vaksinasiyanın düzgün həyata keçirilməsi nəticəsində Azərbaycanda bu qrup xəstəliklər demək olar ki, minimuma enmişdi. İndi Zaqatalada olanlar vaksinasiya prosesində ciddi yanlışlığın olduğunu göstərir”.
İlkin səhiyyə xidmətlərində boşluqlar var
Deputat qeyd edir ki, ilkin səhiyyə xidmətlərində boşluqlar var:
“Sanitar epidemioloji stansiyalar əvvəlki qaydada tam gücü ilə fəaliyyət göstərə bilmir və infeksionistlər ilkin səhiyyə xidmətlərindən götürülərək ancaq stasionarlarda yerləşdirilib. Bu da bu prosesdə peşəkar nəzarətin bir qədər zəifləməsinə gətirib çıxarır. Sosial şəbəkələrdə peyvəndlərə qarşı əsassız şübhələrin yaradılması, peyvənddən imtinanın təbliği vaksinasiya prosesində ciddi problemlər yaradır. Bu, könüllülük əsasında həyata keçirildiyi üçün valideynlər ilkin səhiyyə xidmətində peyvənddən imtina edə bilirlər. Üstəlik, həmin uşaqlar bağçalara, məktəblərə o imtina əsas gətirilərək qəbul olunur. Bu da vaksinsiz uşaqların kollektivdə olmasına gətirib çıxarır. Bir uşaq qızılca olduqda, yüksək sürətli yayılma qabiliyyəti olan virus bütün kollektivi yoluxdurur”.
Qızılcanı ram etmişdik, amma...
Pediatr Vaqif Qarayev bildirdi ki, bütün dünyada qızılcadan qorunmağın yeganə yolu peyvənddir:
“Qızılcanı ram etmişdik, amma COVID-dən də 1-2 il əvvəl kütləvi şəkildə yayılmasının şahidi olduq. Ən böyük səbəbi isə valideynlərin övladlarını peyvənddən qorumasıdır. Bu gün dünyada peyvənd əleyhinə mübarizə aparan böyük bir ordu var. İnsanlar övladlarını qorumaq üçün bu orduya qoşulmamalıdır. Peyvənd adı çəkən kimi həkimi söyür, təhqir edirlər. İnsanlar tibbin dediyinə inanmır, ara adamların fikirlərini düzgün hesab edirlər. Nəticəsi də budur”.
Pediatr deyir ki, COVID-dən öncə xəstəxanalar qızılcaya yoluxanlarla dolu idi:
“COVID başlayandan sonra məktəblər bağlandı. Elə ki COVID-i aşdıq, qızılca və qrip yenidən baş qaldırdı. Tək Zaqatalada yox, hər yerdə var. Qızılca ağırlaşmaları çox təhlükəlidir. Tibb əhli də qorxur ki, ölüm faizi çoxalacaq”.
Peyvənddən yayınan valideynlər məsuliyyətə cəlb olunmalıdırmı?
Səhiyyə Nazirliyinin səhiyyə siyasəti şöbəsinin Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması sektorunun müdiri Aynurə Zeynalova bildirib ki, övladını müayinəyə aparmayan, peyvənddən yayındıran valideynlər barəsində İnzibati Xətalar Məcəlləsinin (İXM) müvafiq maddəsində məsuliyyət növü var:
“İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 214-cü maddəsində qeyd edilən məqamlar var. Həmin qanun uşaqların icbari dispanserizasiyası haqqında qanunvericiliyin pozulması barədə məqamları özündə ehtiva edir. Peyvənd bu maddənin bir hissəsidir və həmin maddə də qeyd edilən digər hallarda da bu məsuliyyətə cəlb olunma qüvvədə qalır. Valideynlərin uşaqlarını vaxtında müayinəyə, peyvəndə gətirməsi ilə bağlı onlarla danışıqlar aparılmalıdır. Bu istiqamətdə maarifləndirmə tədbirlərinə ehtiyac var. Bu kimi hallar israrla təkrarlandığı halda isə qanunla həmin valideynlərin məsuliyyətə cəlb edilməsi təmin edilməlidir”.
İş işdən keçəndə artıq gec olur
Vaqif Qarayev də həmin valideynlərin məsuliyyətə cəlb olunmasının tərəfdarıdır:
“Sovet dövründə poliklinikaya valideyni polislə gətirirdilər. Mən bir ölkədə işləyirdim. O zaman balaca qəsəbədə hökumət əhaliyə ev verirdi. Peyvənddən imtina edənlərin hətta evi əllərindən alınırdı. Peyvənd çox ciddi məsələ idi. Hər bir valideyn “qızılca” yazıb axtarış versin və görsün dünyada nələr baş verir və təhlükəsi nədir. Valideynlər gəlir, soruşuruq ki, uşaq niyə peyvənd olunmayıb, deyir ki, bilmirik, dedilər ziyandır. İş işdən keçəndə artıq gec olur”.
Hansı yemək, yaxud meyvə qızılcaya qarşı antitel yaradır?
Bəzi valideynlər isə düşünür ki, müəyyən qidalarla uşağın immunitetini qaldırmaqla qızılcadan qorumaq mümkündür. Həkim vurğulayır ki, acınacaqlısı bunu tək valideynin deməyi deyil, bu fikirdə olan həkimlərin də olmasıdır:
“Bu, dəhşətlidir. Hansı yemək, yaxud meyvə qızılcaya qarşı antitel yaradır? Elə bir ərzaq məhsulu, qida maddəsi varmı? Elmin üzərinə bu qədər cahilcəsinə getmək olmaz”.
Peyvənd 100 faiz qoruyur
Qeyd edək ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) qızılcanın yüksək dərəcədə yoluxucu olduğunu və qripdən altı dəfə daha çox sürətlə yayıldığını bildirib. Xəstəliyin ciddi fəsadlarına korluq, ensefalit (beynin iltihabı), qulaq infeksiyaları (daimi karlıq) və pnevmoniya kimi ağır tənəffüs yolları infeksiyaları daxildir. Həmçinin bildirilib ki, qızılcaya qarşı vurulan QPM peyvəndinin iki dozası bu xəstəlikdən demək olar ki, 100 faiz qoruyur.
