Təhsil eksperti Kənan Nağıbəyli vurğulayır ki, xaricdə təhsil alan gənclərin geri qayıtmaması Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafına mənfi təsir göstərən mühüm problemlərdən biridir. O qeyd edir ki, bu gənclərin ölkədən kənarda qalmasının əsas səbəblərindən biri ölkədə ali təhsilin keyfiyyətinin qlobal rəqabətə tam cavab verməməsi ilə bağlıdır. “Gənclərimiz xaricdə aldıqları yüksək keyfiyyətli təhsili burada tətbiq etməyə çalışarkən, əksər hallarda infrastruktur, mühit və perspektiv baxımından qarşılaşdıqları məhdudiyyətlər onları xaricdə qalmağa vadar edir,” – deyə ekspert bildirir.

Kənan Nağıbəyli əlavə edir ki, Azərbaycan ali təhsil müəssisələrinin qlobal reytinqlərdə aşağı yerlərdə qərarlaşması bu problemin ən bariz göstəricilərindən biridir. Məsələn, 2024-cü il QS World University Rankings-ə əsasən, Azərbaycanın universitetləri arasında dünya səviyyəsində ilk 500-lüyə düşən ali təhsil müəssisəsi yoxdur. Bu, gənclərin yüksək səviyyəli təhsilə olan tələbatını qarşılamır. “Tələbələr qlobal standartlara uyğun təhsil almaq, müasir texnologiyalardan istifadə etmək və beynəlxalq mühitdə peşəkar əlaqələr qurmaq istəyirlər. Bu imkanları ölkədə təmin edə bilmədiyimiz üçün onlar xarici universitetləri seçirlər,” – deyə təhsil eksperti qeyd edir.

Təhsil eksperti Kənan Nağıbəyli bildirir ki, xaricdə təhsil alan gənclərin geri qayıtmamasına təsir edən digər bir amil də əmək bazarının hazırkı vəziyyətidir. “Azərbaycanın əmək bazarı hələ də müasir iqtisadiyyatın tələblərinə uyğun peşəkar kadrların potensialını tam qiymətləndirə bilmir. Xaricdə təhsil alan gənclər yüksək ixtisas tələb edən iş yerlərinin və ədalətli əməkhaqqının məhdud olduğunu görəndə, burada qalmaq motivasiyaları azalır,” – deyə ekspert vurğulayır.

Dünya təcrübəsindən misal çəkən Kənan Nağıbəyli qeyd edir ki, bir çox ölkələr bu problemi həll etmək üçün qayıdış proqramları və xüsusi təşviq mexanizmləri tətbiq edirlər. “Cənubi Koreya və Çin kimi ölkələr xaricdə təhsil alan gənclərin geri qayıtmasını stimullaşdırmaq üçün dövlət dəstəyi ilə innovativ mərkəzlər yaradır, yüksək maaşlı iş yerləri və sosial təminatlar təqdim edirlər. Azərbaycanın da bu cür təşəbbüslərə ehtiyacı var,” – deyə o bildirir.

Ekspert hesab edir ki, ali təhsilin keyfiyyətinin artırılması üçün dövlət siyasəti əsas prioritetlərdən biri olmalıdır. “Universitetlərdə tədrisin müasir metodlarla təşkil edilməsi, beynəlxalq akkreditasiyaların alınması və professor-müəllim heyətinin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması zəruridir. Bunlar olmadan qlobal rəqabətdə iştirak etmək və gəncləri ölkədə saxlamaq mümkün deyil,” – deyə Kənan Nağıbəyli vurğulayır.

Sonda Kənan Nağıbəyli əlavə edir ki, xaricdə təhsil alan gənclərin geri qayıtmaması məsələsi təkcə təhsil sisteminin deyil, ümumilikdə ölkənin inkişaf strategiyasının bir hissəsi olaraq nəzərdən keçirilməlidir. “Onların qayıdışını təmin etmək üçün yalnız təhsil və əmək bazarı sahəsində deyil, ümumi sosial-iqtisadi mühitdə də dəyişikliklərə ehtiyac var. Gənclərə perspektiv və gələcək vəd etmək ən önəmli hədəfimiz olmalıdır,” – deyə ekspert fikirlərini yekunlaşdırır.

Bəhman Hüseynli