Təhsil tədqiqatçısı Bəhman Hüseynli vurğulayır ki, Azərbaycanda minimum əməkhaqqının 2025-cü il yanvarın 1-dən 400 manata qaldırılması mühüm bir addımdır və sosial rifahın artırılması istiqamətində əhəmiyyətli təsirə malikdir. Təhsil sahəsində çalışanlar üçün bu artım, xüsusilə texniki personal və digər yardımçı işçilər baxımından müəyyən dərəcədə dəstək rolunu oynayacaq. O qeyd edir ki, “Minimum əməkhaqqının artımı təhsildə bəzi işçi qruplarının sosial vəziyyətini yaxşılaşdırsa da, bu artım hələ də sektorun ümumi problemlərini həll etmək üçün kifayət etmir.”
Statistikaya əsasən, Azərbaycan təhsil sistemində çalışanların təxminən 15%-i minimum əməkhaqqı səviyyəsində və ya bu səviyyəyə yaxın məbləğdə əmək haqqı alır. Bu qrupda məktəb texniki işçiləri, xadimələr, təsərrüfat işçiləri, gözətçilər və digər yardımçı personal yer alır. Təhsil tədqiqatçısı Bəhman Hüseynli bildirir ki, “Bu artım ilk növbədə məktəblərdə və ali təhsil müəssisələrində çalışan texniki işçilərə yönəldiləcək. Lakin müəllimlər və inzibati işçilər üçün bu artım birbaşa təsir göstərməyəcək, çünki onların əməkhaqqı artıq minimum əməkhaqqı səviyyəsindən yüksəkdir.”
Bəhman Hüseynli qeyd edir ki, Azərbaycan təhsil sistemində əməkhaqqı məsələsi daha çox diqqət tələb edir. “Hazırda müəllimlərin orta aylıq əməkhaqqı 800-1000 manat arasında dəyişir ki, bu da regionun bəzi ölkələrindəki səviyyədən geri qalır. Məsələn, Gürcüstanda müəllimlərin maaşı 2024-cü ildə 1100-1200 manat arasında olacaq. Bu fərq, təhsilin keyfiyyətinə və kadrların sektorda qalmasına təsir göstərir.”
Ekspert əlavə edir ki, minimum əməkhaqqının artırılması ilə yanaşı, digər addımlar da atılmalıdır. “Təhsil işçiləri üçün sosial müdafiə tədbirlərinin genişləndirilməsi, o cümlədən mənzil təminatı, nəqliyyat xərclərinin qarşılanması və sığorta mexanizmlərinin yaradılması çox vacibdir. Əməkhaqqının artırılması bu tədbirlərlə birlikdə həyata keçirildikdə daha effektiv nəticələr verir,” – deyə o bildirir.
Təhsil tədqiqatçısı həmçinin vurğulayır ki, texniki və yardımçı heyətə yönəlmiş artım təhsil müəssisələrinin iş şəraitinə müsbət təsir göstərə bilər. “Məktəblərdə və ali təhsil müəssisələrində texniki personalın rolu çox böyükdür. Onların əməkhaqqının artırılması həm iş motivasiyasını, həm də təhsil infrastrukturunun dayanıqlığını təmin edə bilər. Lakin bu artım yalnız ilkin addım olaraq qalır; texniki personal üçün davamlı inkişaf və peşəkar hazırlıq imkanlarının yaradılması da mühüm əhəmiyyət kəsb edir.”
Hüseynli, digər ölkələrin təcrübəsindən bəhs edərək, Almaniya və İsveçdə oxşar islahatların daha geniş spektrdə həyata keçirildiyini qeyd edir. “Bu ölkələrdə təhsil sahəsində çalışan hər bir şəxs üçün fərqli sosial paketlər mövcuddur. Azərbaycan da bu istiqamətdə addımlar atmalı və işçilərin müxtəlif qruplarının spesifik ehtiyaclarını nəzərə almalıdır,” – deyə tədqiqatçı bildirir.
O, sonda qeyd edir ki, minimum əməkhaqqının artırılması mühüm bir başlanğıc olsa da, təhsil sektorunda həll olunmalı daha böyük problemlər mövcuddur. “Təhsil işçilərinin sosial rifahını artırmaq, onların motivasiyasını yüksəltmək və sektora daha çox peşəkar cəlb etmək üçün uzunmüddətli strategiyalar hazırlanmalıdır. Əks halda, artımlar qısa müddətli təsir göstərə bilər və təhsilin keyfiyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir etməz,” – deyə Bəhman Hüseynli fikrini yekunlaşdırır.
Kənan Nağıbəyli